پرسش

با سلام و آرزوی موفقییت لطفا به سوالات زیر جواب دهید 1- استخفاف یعنی چه؟ دو نمونه آن را در نماز با ذكر روایت قید فرمایید 2- استخفاف نماز چه پیامد هایی دارد ؟ دو نمونه از آنرا بیان فرمایید 3- آخرین توصیه اما جعفر صادق علیه السلام به خویشان و دوستان چه بود؟ 5- قرآن در چه شبی نازل شد و علت نزول آن به چه دلیل بود؟ با تشكر فراوان

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
1. استخفاف یعنی كوچك شمردن و بی اعتنا بودن به مسئله و مهم نپنداشتن آن. مثلا سبك شمردن نماز، اهمیت ندادن به انجام آن در وقت خودش است.
امام صادق ـ علیه السلام ـ از قول رسول خدا(ص) فرمودند: «لاینال شفاعتی غدا من أخر الصلاة المفروضة بعد وقتها» یعنی در فردای قیامت هر كس نسبت به انجام نماز واجب در وقتش كوتاهی كرده باشد، از شفاعت من بی‌بهره می‌ماند.(امالی شیخ صدوق، ص240)
مضمون این روایت، در روایات دیگری نیز آمده است.(ر.ك. به بحارالانوار، ج80، ص15ـ9)
و نمونه دیگری از استخفاف نماز، تنبلی در ادای نماز، رعایت نكردن حدود و حق آن و سستی در انجام آن است.
از امام رضا ـ علیه السلام ـ روایت شده كه فرمودند: «وإیاك أن تكسل عنها أو تتوانی فیها أو تتهاون بحقها أو تضیع حدها و حدودها…» یعنی مبادا در انجام نماز تنبلی كنی و در انجام آن سستی به خرج دهی و حق آن را كوچك شماری و حد و حدود آن را ضایع نمایی.(بحارالانوار، ج80، ص20)
2. سؤال دوم شما را در ضمن بیان روایتی پاسخ می‌گوئیم. حضرت فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ از پدرشان در باره كسانی كه نماز را سبك می شمارند، سؤال كردند. آن حضرت در جواب فرمودند: ای فاطمه! هركس از زن و مرد كه نماز را سبك بشمارد، خدا او را به 15 بلا مبتلا می‌كند؛ كه شش بلا در دنیا و سه بلا در هنگام مرگ و سه بلا در قبر و سه بلای دیگر در آخرت گریبانگیر او خواهد شد. اما شش بلائی كه در دنیا گریبانگیر او می‌شود آن است كه خداوند بركت را از عمر او می‌برد، و نیز روزی او را بی‌بركت می‌كند، و یاد خوبان را از خاطرش پاك می‌كند، و اعمال نیكش را پاداش نمی‌دهد، و دعایش را مستجاب نمی‌ نماید، و از دعای صالحین او را بی بهره می‌گذارد؛ و در هنگام مرگ خوار و ذلیل و گرسنه و تشنه می‌میرد و اگر از آبهای دنیا سیراب شود باز احساس تشنگی می‌كند، و خداوند در قبر فرشته‌ای بر او می‌گمارد تا پریشان خاطرش سازد، و نیز مبتلا به فشار و تاریكی قبر می‌گردد؛ و در آخرت هنگامی كه از قبر خارج شود خداوند فرشته‌ای بر او می‌گمارد تا او را با صورت بر زمین بكشد در حالی كه مردمان به او نگاه می‌كنند، و نیز در محاسبه اعمال او شدت به خرج می‌دهد و به او نگاه نمی‌كند و برای او عذابی دردناك است.(بحارالانوار، ج80، ص22، به نقل از فلاح السائل، ص22)
3. آن حضرت در آخرین لحظات عمر خود به خویشان و بستگان خود چنین فرمودند: «إن شفاعتنا لاتنال مستخفاً بالصلاة» یعنی هر كس نماز را سبك بشمارد از شفاعت ما [در روز قیامت] بی‌بهره خواهد ماند. (بحارالانوار، ج83، ص19)
4. اگر منظور شما از نزول قرآن، نزول یكباره آن است باید بگوئیم بنا بر تصریح قرآن، این شب، شب قدر است. علت نزول قرآن در این شب شاید به خاطر اهمیت این شب باشد كه در میان سال جلوه ای ویژه دارد؛ كه خداوند خود در وصف آن می‌گوید: «و ما أدراك ما لیلة القدر لیلة القدر خیر من الف شهر…»(قدر/3و2)
این مباحث را می‌توانید در كتابهای زیر مطالعه كنید:
1. میزان الحكمة، تألیف محمدی ری شهری، تحت عنوان "صلوة".
2. پرتوی از اسرار نماز، تألیف محسن قرائتی.
3. تفسیر المیزان، تألیف علامه سید محمدحسین طباطبائی، ذیل تفسیر سوره قدر.
با آرزوی توفیق.