پرسش

لعن فرستادن بر دشمنان دین در شیعه به چه دلیل وجود دارد؟ آیا این درست است كه برای كسانی كه خود در بدبختی كامل هستند آرزوی بدبختی بیشتركنیم؟

پاسخ

یك مسلمان برای انجام هر كاری در ابتدا باید آن را بر قرآن و روایات عرضه نماید و نظر آنها را در آن مورد جویا شود. ما نیز به محضر قرآن و روایات می رویم تا ببینیم در آن منابع با این مسأله چگونه برخورد شده است.
در قرآن كریم آیات متعدی وجود دارد كه در آنها مسأله لعن و نفرین مطرح شده، از جمله: «ألا لعنة الله علی الظالمین» یعنی همانا لعنت خدا بر ستمكاران باد.(هود/18)
و یا «فبما نقضهم میثاقهم لعناهم و جعلنا قلوبهم قاسیة...» یعنی پس به پیمان شكستنشان لعنتشان كردیم و دلهایشان را سخت گردانیدیم.(مائده/13)
و یا «إن الذین یؤذون الله و رسوله لعنهم الله فی الدنیا و الآخرة...» یعنی بی گمان كسانی كه خدا و پیامبر او را آزار می رسانند، خداوند آنها را در دنیا و آخرت لعنت كرده....(احزاب/57)
و نیز در آیات متعدد دیگری در مورد كافران (احزاب/64)، منافقان(توبه/68)، برخی از قوم یهود(نساء/46)، فرعونیان(هود/99- قصص/42)، قوم عاد(هود/60)، تهمت زنندگان به زنان پاكدامن(نور/23) و ... با این تعبیر برخورد می كنیم.
همچنین در روایات گوناگون از رسول گرامی اسلام(ص) با لحن های متفاوت، افرادی مورد لعن و نفرین قرار گرفته اند: از جمله رباخوار و موكل و شاهدین و كاتبین ربا(میزان الحكمة، ج 8، ص 508، حدیث 17962)، كسیكه جداكننده و تفرقه انداز بین مادر و فرزندش باشد(همان، حدیث 17963)، مردی كه لباس زنان بپوشد(همان، ص 509، حدیث 17965) و ... . این روایات توسط اهل سنت نیز نقل شده است.
بنابر این مسلمانان اعم از شیعه و سنی، معتقدند كه نفرین و لعن در فرهنگ اسلامی وجود دارد.
اما آنچه مهم است این است كه ببینیم در كجا و در مورد چه كسانی لعن كردن مجاز است؟
آنچه كه از آیات و روایات برداشت می شود این است كه افرادی كه مرتكب گناه بسیار بزرگ شده و با اعمال ناپسند خود، جامعه و نظام اسلامی را چه از لحاظ اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... به خطر انداخته و یا نسبت به خدا و پیامبرش بی ادبی و دشمنی می كنند مستحق نفرین و لعن می باشند.
بنابر این در گناهان بزرگ و كلان، ایرادی ندارد كه تخلف كننده مورد لعن و نفرین قرار بگیرد.
اما در امور غیر مهم كه لطمه ای به مسائل اساسی وارد نمی شود همچنین نسبت به افراد مؤمن و دوستان، نفرین و لعن نهی و منع شده است. ( برای مطالعه بیشتر در این روایات می توانید به كتاب « بحار الانوار » ج 72، باب 106 و 107 مراجعه نمائید).
شاید حكت تجویز لعن بر این گروه از مردمان آن باشد كه به سبب آن انزجار عمومی از عمل آنان حاصل شود، و بدین گونه جامعه از رواج آن گناه و ابتلای به آن مصونیت پیدا كند.
در حقیقت با این بیان لعن نوعی نهی از منكر است.
علاوه بر این یكی از فروع دین "تولی" و "تبری" یعنی دوست داشتن دوستان خدا و رسولش، و دشمن داشتن دشمنان آنها است. چگونه می توان كسی را دشمن داشت و برای او دعا كرد.
البته باید این را بدانیم كه خداوند تنها در صورتی به لعن ما ترتیب اثر می دهد كه حجت بر شخص خاطی تمام باشد. و عدالت خدا با هیچ كاری مخدوش نمی شود.
ما بندگان به توصیه اولیای دین وظیفه خود را انجام می دهیم و خدا هم به اقتضای ذات پاكش بر عدل و انصاف و رحم و شفقت عمل خواهد كرد.
پیروز باشید.