پرسش

با عرض سلام و ارزوی قبولی طاعات و عبادات شما در این ماه مبارك
1) حضرت علی در جایی می فرمایند حق را معیار شناخت افراد قرار دهید نه افراد را معیار شناخت حق در زیارت ال یاسین جملاتی است كه مضمون ان ظاهرا بر خلاف این كلام امام علی است مثل اینكه معروف جیزی است كه شما قبول كنید و منكر جیزی است كه شما را خوش نیاید و غیره لطفا در این زمینه من را راهنمایی فرمایید
در سوره بقره بعد از مسایل مربوط به روزه مسافر می فرماید خدا می خواهد بر شما اسان بكیرد و نمی خواهد سخت بكیرد ایا نمی توان از این ایه استفاده كرد و كفت در زمان حاضر كه مسافرت ها با هوابیما و قطار ووو انجام می شود و انسان می تواند بدون سختی روزه خود را در حال سفر بكیردحكم نماز و روزه مسافر با یك اجتهاد بویا نسخ می شود؟جرا؟
با تشكر
یحیی یحیایی

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست گرامی!
1. مضمون این دو كلام برخلاف یكدیگر نیستند، بلكه یكی مكمل دیگری است. كلام امیرالمؤمنین كه فرموده اند: "حق را معیار شناخت افراد قرار دهید، نه افراد را معیار شناخت حق"، به این معنا است كه هر گاه حق را شناختید، افراد را با آن محك بزنید. همه چیز و همه كس اعتبار خود را از حق بدست می آورند و بالاتر و برتر از حق نیستند.
اما مضمون دوم كه اهل بیت را معیار حق قرار می دهد، به این معنا است كه یكی از حقائق عالم كه باید آن را شناخت همین است كه ایشان انسان كاملند. یعنی علم آنان معیاری است برای تشخیص هست و نیست، و فطرت و احساس آنان معیاری است برای فطرت و احساسات انسانی و بایدهای اخلاقی.
اهل بیت پیامبر ـ یعنی رسول اكرم(ص) و اولاد معصوم او(ع) ـ هنگام جهل ما در تشخیص حق و باطل به كمك ما می آیند و به ما می گویند كه در این تردید و اختلاف و شبهه حق چیست. «فإن تنازعتم فی شیء فردوه إلی الله و الرسول إن كنتم تؤمنون بالله و الیوم الآخر ذلك خیر و أحسن تأویلا»(نساء/59)
بنابراین حق بر همه چیز برتری دارد، ولی اهل بیت دلیل ـ و تنها دلیل ـ اثبات حق در هنگام جهل ما هستند.
درست به مانند این كه كسی بالای كوهی بایستد و به ما از پس آن كوه خبر آورد. اعتماد ما به او به این معنا نیست كه حق اصالت ندارد، بلكه به این معنا است كه برای دستیابی به حقی كه راه علم آن بر ما مسدود است، باید به او تمسك كرد.
در احادیث و ادعیه بسیاری به این مطلب اشاره شده است كه ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ اماره و نشانه بارز حق به شمار می روند و می بایست معروف و یا منكر را از دیدگاه آنان بررسی كرد.
در زیارت جامعه كبیره ـ كه از ادعیه بسیار گرانقدر شیعه است ـ جملات بسیاری در این رابطه مشاهده می كنید.
در تفسیر آیه «إهدنا الصراط المستقیم» نیز "صراط مستقیم" به پیامبر گرامی ـ صلوات الله و سلامه علیه ـ و ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ تطبیق شده است.(مجمع البیان، ج1، ذیل آیه6 سوره حمد)
و نیز در روایات بسیاری از "ائمه" به صراط و سبیل حق تعبیر شده است.(بحارالانوار، ج24، ص19ـ9)
خداوند برای جلوگیری از كج اندیشی ها و كج روی ها، شاخص هایی از حق را به ما معرفی كرده كه به خاطر عصمت، علم و آگاهی شان نمونه های بارز و راستینی در شناخت حقیقت محسوب می شوند. ما پس از آن كه با دلیل قطعی مقام اهل بیت را دانستیم، می بایست از آنان در تشخیص حق كمك بگیریم.
2. برای پاسخ به قسمت دوم سؤالتان نیز به كدهای 5334 و 24156، در بخش تازه های مذهبی سایت تبیان مراجعه كنید.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.