پرسش

با سلام و عرض خسته نباشید
اصولا یك عارف چگونه استاد خویش را ÷یدا می كند؟
با تشكر

پاسخ

یافتن استاد و راهنما نیاز به جستجو و تحقیق بسیار دارد، و یافتن آن هم بسیار مشكل است. علت آن این است كه استاد باید از شرائط و ویژگی خاصی برخوردار باشد، كه احراز آن سخت است.
یك استاد و راهنما علاوه بر اینكه باید كلیات مسائل تئوری را بداند باید روانشناس خوبی هم باشد تا بتواند با در نظر گرفتن خصوصیات افراد مختلف، برای هر كدام به نسبت آن خصوصیات و شرائط، دستور العملهای مناسب را ارائه دهد. و این جز با تهذیب شخص استاد از یك سو و تجربه كافی در مواجهه با نسانهای مختلف حاصل نمی شود.
به عبارت ساده، همانطور كه همه داروها برای همه افراد خوب نیست و ممكن دارویی برای یك نفر شفابخش، ولی برای دیگری سم قاتل باشد، توصیه ها و راهنمائی های اخلاقی و تربیتی نیز باید با در نظر گرفتن روحیات افراد انجام گیرد.
از اینرو یك استاد و راهنما علاوه بر اینكه خود باید عمل كننده به تعالیم و دستورات اخلاقی و دینی در تمام شئونات زندگی خود باشد، به گونه ای كه فضائل اخلاقی برای او تثبیت شده و به صورت ملكه در آمده باشد، و همچنین تسلط كامل بر نفس و القائات آن داشته و برخوردار از فیوضات و ملكات نفسانی باشد تا بتواند به شكل كنترل شده ای شاگرد خود را تحت تأثیر قرار دهد، باید در زمینه روانشناسی و شناخت روحیات مختلف نیز تسلط داشته باشد.
اگر واقعا كسی را بیابیم كه این خصوصیات را داشته باشد و لحظه به لحظه انسان را راهنمائی كند نعمت خوبی است، اما بسیار كم نصیب انسان می شود.
(... آنكه یافت می نشود آنم آرزوست.)
البته خود شاگرد نیز باید قدمهایی برداشته و مراحلی را طی كرده باشد تا بتواند از تعالیم و راهنمائی های استاد، كمال استفاده را بنماید. چه بسا استاد خوب هم پیدا می شود، ولی شاگرد به دلیل عدم آمادگی نمی تواند آن گیرایی لازم را از اشارات استاد داشته باشد.
در نهایت به یك مطلب مهم توجه كنید:
آنچه كار را كمی آسان تر می كند آن است كه انسان پس از آن كه قلب خود را از زنگار گناه پاك كرد، می تواند در مسیری قدم بردارد كه كسب اطمینان بر صحت آن مسیر آسان تر باشد. در این صورت همه كسانی كه فضیلتی دارند می توانند استاد انسان باشند.
در این صورت، هر چه در دیگری دیدی و فضیلت یافتی برای كسب آن بكوش.
اما آن معیار اساسی و مهم كه چنین تأثیر شگرفی دارد، شرع و مطابقت آن با تعالیم دینی است. كاری كه تعالیم دینی می كند آن است كه سیر و سلوك را همگانی می كند.
هر كس با مراجعه به تعالیم شرع، و جدیت در عمل به آن می تواند سالك راه باشد، و از همه درس بیاموزد، و به همه درس بدهد.
حركت بر طبق تعالیم دین حركت در وسط جاده است، جایی كه بیشترین فاصله را با پرتگاه دارد.
البته باید توجه داشت كه تعالیم دین تنها احكام شرعی نیست، بلكه قسمت بیشتر آن اعتقادیات و اخلاقیات اسلامی است.
آن چه ممكن است سم قاتل باشد و احتیاج به استاد ورزیده دارد، به عنوان مثال تكرار چهار صد بار ذكر فلان و بهمان، در فلان زمان و حالت خاص است. والا یاد خدا در هر حال و اتیان نمازهای مستحبی روزانه و شبانه، آنچنان كه شرع مقرر داشته، هیچگاه مایه پریشانی خاطر نیست.
در هر حال توجه به خدا و توكل بر او را فراموش نكنید، كه این مایه تمید و تداوم راه، بلكه همه راه است.
پیروز باشید.