پرسش

لطفا تفسیر ایه 24 نساء و 106 بقره را بیان كنید

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
1. آیه 24 سوره نساء: این آیه در ادامه آیه 23 سوره نساء، در باره زنانی است كه ازدواج با آنها حرام است، و می فرماید: ازدواج و آمیزش جنسی با زنان شوهردار نیز حرام است، جز زنان مسلمانی كه به واسطه اسارت تحت اختیار مسلمانان قرار گرفته اند؛ در این هنگام این زنان همانند زنان بی شوهر هستند، و رابطه آنها به مجرد اسارت با شوهرانشان قطع خواهد شد.
در ادامه آیه خداوند می فرماید: به جز چند طایفه ای كه ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با سایر زنان طبق قوانین اسلامی جائز است. در قسمتی دیگر از آیه به مسأله ازدواج موقت و شرایط آن می پردازد.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به تفسیر "المیزان" در ذیل همین آیات و یا "تفسیر نمونه" مراجعه كنید.
2. آیه 106 سوره بقره می فرماید: هر گاه خداوند آیه ای را نسخ كند و یا به تأخیر بیندازد، آیه ای دیگر جایگزین آن می كند، زیرا خداوند بر هر امری توانا است.
منظور از نسخ در آیه فوق تغییر دادن حكمی و جانشین ساختن آن با حكم دیگر است. این نوع مشهور نسخ است؛ و تغییر قبله مسلمانان بعد از هجرت از بیت المقدس به سوی كعبه یك نمونه از این موارد است.
ولی در علوم قرآنی از نوع دیگری هم سخن می رود كه در این آیه از آن به إنساء ـ "ننسها" ـ تعبیر شده است. مراد از این نوع نسخ، ابطال تلاوت و ازاله قرائت آیه قرآن است؛ به این معنا كه خداوند امر كند آیه ای از قرآن حذف شود. قولی هست كه آیه رجم از آیاتی است كه نسخ تلاوت شده است.
نوع سومی از نسخ هم هست كه در آیه بدان اشاره نشده، و آن ابطال حكم، بدون جایگزینی آن با حكم دیگر است. گاهی آیه «إن فاتكم شیء من أزواجكم إلی الكفار فعاقبتم»(ممتحنه/11) را از این نوع نسخ می شمرند.
علم به نسخ آیات و این كه كدام آیه به وسیله كدام آیه نسخ شده است، از علوم زیربنائی در تفسیر آیات است.
كتب تفسیری ذیل این آیه به مباحث نسخ می پردازند.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.