پرسش

زمینه های رسیدن به توكل و تقوی در محیط های
اقتصادی سیاسی مدیریت و فن اوری و........ به منظور برخورداری از ایه شریفه
ومن یتق الله یجعل له مخرجا و................
را بنحو كاربردی بیان فرمایید.
متشكرم

پاسخ

دوست گرامی!
خداوند متعال برای هدایت و راهنمایی انسانها به سوی كمال و سعادت، معیارها و ارزشهایی را به صورت كلی و عام، و در برخی موارد به صورت جزئی و موردی، از طریق كلام وحی(قرآن كریم) و یا روایات معصومین(ع) به انسانها تعلیم داده است.
یكی از آن معیارها و ارزشهای دینی و الهی، توكل و اعتماد نمودن بر قدرت الهی، و دیگری تقوا و پرهیزكاری است.
و از آن جا كه تعالیم و دستورات اسلام به عنوان كامل ترین و جامع ترین دین الهی و برای سعادت دنیوی و اخروی انسان آمده است قابل اجرا در تمام زمینه های زندگی نیز می تواند باشد.
درست است كه در تمام موارد جزئی دستور خاص نیامده است، ولی این معیارها و ارزشهای كلی در همه موارد جزئی و در تمام جوانب زندگی مادی و معنوی انسان قابل اجرا و تطبیق بوده و كاربرد دارد، و هم دنیا و هم أخرت انسان را آباد می كند.
"تقوی" به معنای رعایت حدود الهی است، و"توكل" به معنای اعتقاد كامل، و اعتماد و تكیه بر نیروی الهی است. این كه پس از عمل به وظیفه ای كه داریم از چیزی نهراسیم، و با اعتماد به نفس و استوار قدم برداریم، از آثار توكل است.
نكته ای كه قابل ذكر است این كه ما بین دو مسئله نباید خلط كنیم. یكی مسئله توفیق و كمك الهی، و دیگری مسئله موفقیت دنیوی.
اگر ما به خدا توكل كنیم و به آنچه كه می دانیم، عمل كنیم، حتما توفیق و لطف الهی شامل حال ما هست ـ حال چه در این دنیا آثار آن ظاهر شود یا در آن دنیا.
اما موفقیت دنیوی اولا، منوط به آن است كه ما به درستی تكلیف الهی را تشخیص داده باشیم، چرا كه مصلحت الهی لزوما اقتضای این ندارد كه ما، ولو خطا كنیم، دنیای ما را هم آباد كند.
و ثانیا، مصلحت اقتضای موفقیت دنیوی را داشته باشد.
لذاست كه همیشه موظفیم خواست واقعی الهی را در همه امور زندگی خودمان تشخیص دهیم. به عبارت دیگر تنها حسن فاعلی همه مشكلات را حل نمی كند؛ بلكه باید به دنبال حسن فعلی هم بود. لذا مؤمن هم باید منتظر شكست باشد، ولی از آنجا كه در حد مقدورش عمل كرده و معذور است هرگز اندوهگین نمی شود و تلاش خود را با همتی مضاعف ازسرمی گیرد.
به نظر نگارنده، عدم توجه به این دو مطلب گاه ناهنجاری هایی در رفتار برادران متدین و مذهبی جامعه ما بوجود می آورد. رفتاری از نوع انتظارت بیجا از خدا و توقع پیروزی در هر شرائط، و یا ادعاهای بیش از حد معقول.
با این مقدمه، ما باید غایت تلاش خود را، متواضعانه برای شناخت احكام دین و عمل به آن انجام دهیم، و در ورای آن به توفیق و عنایت الهی امیدوار باشیم. پس از آن هر چه پیش آمد خوش آمد.
این كه خداوند فرمود "و من یتق الله یجعل له مخرجا" لزوما به معنای پیروزی بی چون و چرای دنیایی نیست؛ البته به طور قطع، با تقوای الهی بن بست ها برداشته می شود؛ و لذا راه برای حركت و تلاش مؤمن همیشه باز است؛ چرا كه مؤمن همیشه امیدوار است و خود را مشمول توفیق و عنایت الهی می داند.
كسی كه به وظیفه عمل می كند از هیچ چیز نمی ترسد ـ چه پیروز شود و چه شكست بخورد.
البته آنچه گفتیم بدان معنا نیست كه خداوند از امدادهای غیبی بر مؤمنین برای موفقیت دنیایی خودداری می كند، ولی تعبیر "مخرجا" در آیه لزوما به معنای موفقیت دنیایی نیست.
برادر بزرگوار! شاید آنچه گفتیم زیره به كرمان بردن باشد، ولی نگارنده آنچه را گفت معضلی در بینش بعضی از متدینین می بیند، و لذا در مجال گفتگوی با شما به خود اجازه داد تا درد دلی بكند.
اگر مطلب دیگری بود مشتاقیم آن را بشنویم واز آن استفاده كنیم.
امیدواریم كه در همه زمینه ها با توكل بر خداوند و تقوای الهی بیش از پیش به سربلندی و موفقیت دنیا و آخرت نائل شوید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.