پرسش

با سلام
مطلبی در خصوص فقر و راههای مبارزه با آن در یك جامعه ئ اسلامی و در قانون اساسی و همچنین راهكارهای مناسب از دیدگاه علمای دین
نیاز دارم . لطفآ بدایم ارسال نمایید و یا سایتی در
این باره به من معرفی نمایید.
باتشكر.

پاسخ

دوست عزیز!
ما قصد جوابگویی به سؤال شما را نداریم، و به ارائه كتاب مفیدی برای مطالعه اكتفا می كنیم؛ ولی اجمالا مطلبی ارائه می شود.
اقتصاد از نظر اسلام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است، و در این زمینه هم تعالیم و دستورات مفیدی برای داشتن نظام اقتصادی اسلامی ارائه شده است.
«كاد الفقر أن یكون كفرا» اشاره به اهمیت مسئله اقتصاد در بعد اجتماعی آن دارد.
دریافت اجمالی ما از اسلام و تعالیم آن این است كه در جامعه اسلامی همه افراد باید لااقل حد نصابی از توان اقتصادی را برای یك زندگی آبرومند و بی دغدغه داشته باشند. به نظر می رسد تأمین یك ساله این نصاب است. در ورای این نصاب انسانها را به تلاش مضاعف دعوت كرده و تأمین آن را به عهده خود افراد قرار داده است.«الكاد لعیاله كالمجاهد فی سبیل الله»
كمكهای اقتصادی مؤمنین به فقرا و همچنین تقسیمات بیت المال بین مردم برای تأمین آن حد نصاب است. البته تنها كسانی مشمول این كمكها هستند كه توان كار ندارند، والا، هر كس قدرت كار دارد، توصیه به كار شده است.
خداوند متعال در دو مرحله كمك اقتصادی مسلمانها به یكدیگر را دستور داده است.
در یك مرحله بر انسانها با حكم وجوبی كمك اقتصادی را مقرر داشته است.
"خمس" و "زكات" دو مورد از این واجبات است.
از طرفی در كنار این حكم واجب، خداوند مواردی را به عنوان مستحب جعل كرده، و انسانها را به انجام آنها تشویق نموده است، مانند "انفاق" و "صدقه".
خلاصه این كه در اسلام سفارش بسیار بر كار و كوشش و تلاش برای تأمین مخارج زندگی شده است، بنابر این قدم اول در مقابل فقر، تلاش و كوشش خود افراد است. ولی در مقابل افراد فقیر دیگران نیز مسئولیت دارند كه باید به آنها عمل نمایند، تا آن نصاب برای همه باشد.
اما كتابی كه در این باره به شما معرفی می كنیم، و آن را كتاب بسیار مفیدی می دانیم، كتاب "الحیاة"، نوشته استاد محمد رضا حكیمی است. ایشان در جلدهای اخیر این كتاب به طور مستوعب به مباحث اقتصادی اسلام بر اساس متون قرآن و روایات پرداخته و به حق مباحث مفیدی را مطرح كرده است.
ما نیز در جواب سؤال دیگری در زمینه نظام اقتصادی اسلام، در كد11803، در بخش تازه های مذهبی سایت اجمالا به مطالبی اشاره كرده ایم.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.