پرسش

با عرض سلام وخسته نباشید.
1 -خداوند را بطور مفصل توصیف كنید.
2 -صفات خداوند را بطور مفصل توضیح دهید.

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
توصیف خداوند و سخن گفتن در این باره، اولا، درباره اثبات او، و آنگاه در باره صفات او متصور است. والا ذات خداوند قابل تصور و درك نیست.
برای اثبات خدا ادله و شواهد متعددی وجود دارد كه به عنوان مثال می توان به دلیل نظم و یا دلیل فطرت و یا دلیل علت و معلول و بسیاری از ادله دیگر اشاره كرد.
در باره صفات خداوند سخنان گسترده ای مطرح است كه در اینجا تنها اشاره اس می كنیم.
خداوند دارای دو دسته صفات است. دسته ای از صفات صفاتی است كه مربوط به ذات الهی است؛ بدین معنی كه خداوند به خودی خود و بدون در نظر گرفتن هیچ واسطه ای دارای این صفات است. علم، قدرت، حیات و ظهور خداوند از جمله این صفات است. در علم كلام از این دسته به "صفات ذاتیه" یا "صفات ذات" تعبیر می شود.
دسته ای دیگر از صفات، صفاتی است كه از نوعی رابطه بین خداوند و مخلوقاتش به دست می آید، مثل رازقیت و خالقیت. از این دسته در كلام به "صفات فعلیه" یا "صفات فعل" تعبیر می شود.
خداوند همیشه منصف به صفات ذات است، ولی تنها هنگامی بالفعل متصف به صفات فعل است كه قابلی برای تحقق آن وجود داشته باشد.
به لحاظ دیگری هم، صفات الهی بر دو قسم هستند: صفات ثبوتیه و صفات سلبیه.
صفات ثبوتیه صفاتی هستند كه حكایت از كمالی از كمالات دارند كه بالطبع خدای بزرگ متصف به آن است. چون كمالی نیست، الا آن كه خدا صاحب آن است.
صفات سلبیه در مقابل به صفاتی می گویند كه حكایت از نقصی دارند و طبعا از خدا سلب می شوند؛ چرا كه خداوند هیچ نقصی نمی پذیرد.
نكته دیگر در باره صفات الهی كه تنها بدان اشاره می كنیم آن است كه خداوند از آنجا كه مركب نیست، صفاتش زائد بر ذاتش نیستند؛ یعنی چنین نیست كه خدا صفاتش مستقل بر ذاتش و عارض بر آن باشند، بلكه خداوند موجود بسیطی است كه این صفات از او انتزاع می شود.
برای بدست آوردن آگاهی بیشتر در باره این موضوعات و مسائل دیگر می توانید به كتاب "آموزش عقائد"، تألیف استاد مصباح یزدی مراجعه كنید.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.