پرسش

در مورد صحت فتاوی علامه حلی و درصد قبول
نظرات ایشان در این زمانه.

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
شما ـ دوست عزیز! ـ بین "صحت" و "حجیت" باید تفكیك كنید. "صحت" یعنی قطع به مطابقت فتوا با حكم الله و لوح محفوظ، اما "حجیت" یعنی اینكه اعتبار داشتن فتوا از سوی شارع مقدس؛ به این معنا كه اگر به آن بی توجهی شود و خدای ناكرده تخلف از فرمان الهی صورت گیرد، انسان معاقب باشد، و یا اگر به تبع آن عمل واجبی ترك گردد یا حرامی صورت پذیرد، انسان معذور باشد.
مجتهدین با توجه به ادله شریعت و اصول استنباط تمام جدّ و تلاش خود را برای یافتن واقعیات دینی و احكام الهی می كنند، ولكن هیچوقت ادعا ندارند كه همه فتاوای آنان حتما مطابق با حكم واقعی الهی است، چون بسیاری از ادله احكام ظنیند، و این ادله اگر چه خود به دلیل قطعی حجتند، ولی نتیجه قطعی و صد درصد نخواهد بود.
نكته مهم این است كه از روی قطع و علم یقین در جای خود ثابت شده كه شارع مقدس آن ادله ظنی ـ مثل خبر واحد ـ را برای عمل مكلفین حجت كرده است. علم اصول فقه به طور مستوفی به موضوع حجتهای شرعی می پردازد.
با توجه به این مقدمه پاسخ به سؤال شما روشن است كه همه فتاوای علامه حلّی را ـ به مانند همه فتاوای دیگر مجتهدان ـ نمی توان به ضرس قاطع، صحیح ـ یعنی مطابق با واقع ـ دانست، و بر هر مجتهدی لازم است دوباره كاوش كند، و اگر به نتیجه اجتهادی دیگری رسید، آن نتیجه حجت است، نه فتوای علامه یا دیگران.
این نكته را هم فراموش نكنید كه برای غیرمجتهدان هم اجازه رجوع به مجتهد به میّت نیست، یعنی فتاوای او برایشان حجت نمی باشد، و باید از اعلم زنده تبعیت كرد.
پس نه در صحت فتاوای علامه حلّی می توان به ضرس قاطع سخن گفت، و نه فتاوای او برای ما حجیت دارد، مگر فتاوای مشابه با مرجع تقلید اعلم زمان.
باز اگر سؤالی باقی ماند با ما تماس بگیرید.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.