پرسش

فلسفه مراحل وضو از نظر روحی و جسمی چیست؟
باتشكر

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
قد عقل آدمی به سرای كشف مناطات و ملاكات احكام شرع نمی رسد؛ و اگر اهل شهود و یا علم غیب خبری از اسرار و حكم آنها ما نرسانند، چیزی از بواطن آنها خبردار نمی شویم.
از این رو عارفان واصل، و در رأس آنها و مهیمن بر همه، امامان معصوم(ع)، اگر برخی از اسرار عبادات را تشریح كرده اند، باز هم گاه یافتن آن اسرار به صرف خواندن روایات و فهمیدن آنها میسور نیست، بلكه از باب "و اعبد ربك حتی یأتیك الیقین"، باید رفت و آن اسرار را وجدان كرد و دید.
در باره سؤال شما نیز در روایات ائمه شیعه(ع) احادیثی وجود دارد كه یكی را به اختصار می آوریم:
حضرت ثامن الائمه امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمودند: "همانا امر شده است به وضو، تا آن كه بنده پاك باشد، هنگامی كه می ایستد مقابل خدای جبّار و وقت مناجات نمودن او حق را، و برای آن كه مطیع باشد در آنچه او امر فرموده، و پاكیزه باشد از كثافت و نجاست؛ با آنكه در آن است فوائد دیگر، از قبیل برطرف شدن كسالت و رفع شدن چرت و پاكیزه شدن دل برای ایستادن در مقابل خدای جبّار.
همانا واجب شد وضو بر صورت و دو دست و سر و دو پا، زیرا كه بنده، وقتی كه ایستاد در حضور حضرت جبّار، همانا منكشف می شود از جوارح او و ظاهر گردد آنچه كه وضو در آن واجب شود، زیرا كه با رویش سجده كند و خضوع نماید، و با دستش سؤال و رغبت و رهبت نماید و منقطع به حق شود، و با سرش استقبال كند حق را در ركوع و سجودش، و با پاهایش بایستد و بنشیند"(عیون اخبار الرضا، ج2، ص104)
غیر از این هم روایات دیگری هست كه اهل عرفان و ذوق از آنها استفاده های عمیقی كرده اند.
(ر.ك. به "آداب الصلاة"، امام خمینی، ص68 تا ص73، و همچنین دیگر كتابهایی كه در اسرار نماز نگاشته شده است.)
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.