پرسش

نظر تمام مراجع تقلید را در مورد دانشجو كه هر هفته سفر می كند .ویا كارگر یا كار مند كه هر هفته سفر می كند چیست؟؟
عدول از مرجعی در خصوص اینگونه مسائل (ازاین مسائله )به مرجع دیگر ایا جایز است؟؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
احكام كلی مسافر در چند بند خدمتتان عرض می‌شود. ما سعی كرده ایم جواب ما به گونه ای باشد كه همه سؤالات مربوطه را پاسخ گوید.
1 ـ كسی كه سفر كسب و كار او باشد ـ یعنی خود سفر، شغل او محسوب شود ـ مانند راننده بیابانی، خلبان، ملوان، خدمه هواپیما، خدمه قطار و …، كه در اصطلاح فقهی چنین شخصی را "من شغله السفر" ـ كسی كه شغلش مسافرت كردن است ـ می‌گویند. به فتوای همه مراجع معظم تقلید، چنین مسافری، نمازش تمام است و می‌تواند روزه بگیرد.
2 ـ كسی كه سفرش برای كسب و كار است ولی خود سفر، شغل او محسوب نیست، بلكه مقدمه شغل او است؛ مانند كارمند یا استادی كه فاصله محل زندگی و محل كارش، به اندازه هشت فرسخ یا بیشتر است. در اصطلاح فقهی، چنین شخصی را "من شغله فی السفر" ـ كسی كه شغلش در سفر است ـ می‌گویند.
در حكم چنین مسافری، مراجع معظم تقلید، اتفاق نظر ندارند. به فتوای امام راحل و آیت الله فاضل لنكرانی ـ بنابر احتیاط واجب ـ، چنین مسافری باید نماز را شكسته بخواند و روزه اش صحیح نیست، ولی به فتوای سایر مراجع، باید نماز را تمام بخواند و روزه بگیرد.
3 ـ در مورد دانشجو اختلاف نظر بین مراجع معظم تقلید بیشتر است. به غیر از امام راحل، آیت الله فاضل لنكرانی ـ بنابر احتیاط واجب ـ و مقام رهبری نیز می‌فرمایند، از آن جهت كه تحصیل علم و دانش، شغل نیست، دانشجو در سفرهای تحصیل علم، نمازش شكسته است و نمی‌تواند روزه بگیرد .
اما به نظر آیت الله تبریزی، دانشجو در سفرهای تحصیل علم، بنا بر احتیاط واجب، باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و روزه واجب را باید بگیرد ـ این روزه صحیح است و قضا ندارد.
سایر مراجع عظام تقلید می‌فرمایند: نماز دانشجو در سفرهای تحصیل علم تمام است و روزه را نیز می‌تواند بگیرد.
با این تفصیل كه آیت الله مكارم شیرازی می‌فرمایند: هر گاه دانشجو هفته‌ای حداقل سه روز در مسافرت باشد؛ نماز و روزه وی تمام است. ولی اگر كمتر از این مدت باشد، شكسته است.
آیت الله سیستانی می‌فرمایند : اگر دانشجو ، مجموعاً ده روز در ماه مسافر باشد، آن هم برای مدت شش ماه متوالی از یك سال، نمازشان در همه مسافرتها تمام است، و اگر هشت روز در ماه باشد، نماز او به احتیاط واجب هم شكسته و هم تمام است.
چند نكته:
1 ـ عدول از مرجع تقلیدی به دیگری در این مسئله جایز نیست، مگر موارد احتیاط وجوبی.
2 ـ در مواردی كه آقایان فرموده ‌اند، نماز مسافر تمام و روزه اش صحیح است، منظور غیر از سفر اول شغلی است. مثلاً راننده ای هر هفته یا هر روز از اراك به تهران در سفر می‌باشد، در بار اول مسافرت، نمازش شكسته است، و از سفر دوم به بعد نمازش كامل خواهد بود .
البته اگر 10 روز در محل اقامت كند و به سفر نرود، كثیر السفر بودن او از بین می رود، و سفر بعدی، باز سفر اول او محسوب است.
موفق باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.