پرسش

ارتباط علم ودین

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
از موضوعی پردامنه و مفصل، و با قدمت تاریخی زیاد، سؤال فرموده اید. حق بدهید به این كلیّت و شمول با این امكانات محدود قابل پاسخ گویی نیست؛ و از این رو ما فقط اشاراتی خواهیم داشت و كتابهایی را به شما معرفی می كنیم. اما اگر در هر یك از جزئیات و شعب بحث سؤالی داشتید، دوباره با ما تماس بگیرد.
علم و دین در نظر اندیشمندان یا هیچ ارتباطی با هم ندارد و دو مقوله كاملاً متمایز، با قلمروهای جداگانه اند ـ (نظر فیلسوفان تحلیل زبانی ـ اگزیستانسیالیست ها، نو ارتدكس ها و پوزتیویست ها و كانت) ـ یا با هم نوعی ارتباط دارند.
این ارتباط یا از نوع تعارض و تخاصم است، كه ممكن است بین گزاره های دینی و علمی باشد ـ مثلاً هفت آسمان قرآن و یك آسمان علم ـ یا تعارض بین پیشفرضهای علم و دین است ـ (پاره ای از اندیشمندان غربی بر این نظر اصرار دارند)؛ یا اینكه ارتباط از نوعی تعارض نیست و نوعی ملائمت و همسویی است كه خود دو نظریه است.
الف) تداخل و وحدت علم و دین كه همه علوم را جزء دین دانسته، و در قلمرو دین می داند ـ (مسیحیان قرون وسطی و برخی از متفكرین اسلامی كه این نظر را قبول دارند البته با قرائت های متفاوت از هم).
ب) سازگاری و توافق علم و دین، بطوری كه برخی این دو را مكمل هم می دانند. این نظر نیز هم بین غربیان و مسلمانان طرفدار دارد. فیلسوفانی چون دونالد مك كی، چالز كولون، كارل هایم از جمله طرفداران این نظرند.
نقد و برسی هر یك از این انظار نیاز به مجال واسع تری دارد كه اگر مشتاق بودید در كتب ذیل پیگری كنید، و اگر سؤالی باقی ماند با ما تماس بگیرید.
علم و دین، ایان باربور ـ از علم سكولار تا علم دینی، دكتر مهدی گلشنی ـ انتظارات بشر از دین، آیه الله جوادی آملی، بخش سوم ـ فرهنگ و دین، میرچا الیاده، هئیت مترجمان ـ كلام جدید، عبد الحسین خسرو پناه، فصل علم و دین ـ ....
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.