پرسش

به نام خدا
مشاور محترم تغذیه سلام
من زهره كلاس چهارم هستم از شما می خواهم كه در باره رابطه بین تغذیه و بهداشت روان مطالبی را برایم بفرستید. از راهنمایی های شما متشكرم.
زهره

پاسخ

با سلام، دوست عزیز ، واقعاً شما 9 ساله هستید ؟ خوشبختانه یك سری مطلب درهمین مورد داریم كه تعدادی از آنها را برایتان ارسال می كنم . موفق و پیروز باشید.
" بسمه تعالی "
« بدان كه راه عبادت هم از جمله عبادات است و زاد راه هم از جمله راه است. پس هر چه راه دین را بدان حاجت بود ، هم از جمله دین بود و راه دین را به طعام خوردن حاجت است ؛ كه مقصود همه سالكان دیدار حق تعالی است، و تخم آن علم و عمل است، و مواظبت بر علم و عمل بی سلامت تن ممكن نیست، و سلامت تن بی طعام و شراب ممكن نیست؛ بلكه طعام خوردن ضرورت راه دین است، پس از جمله دین باشد. و برای این گفت حق تعالی : ( كلوا من الطیبات واعملوا صالحاً ).میان خوردن و عمل صالح جمع كرد.
پس هر كه طعام برای آن خورد تا وی را قوت علم وعمل باشد و قدرت راه رفتن راه آخرت ، طعام خوردن وی عبادت بود، چنانكه رسول ( ص ) گفت كه : (مؤمن را بر همه چیزی ثواب بُوَد ، تا لقمه ای كه در دهان خود نهد یا در دهان اهل خود ) و این برای آن گفت كه مقصود مؤمن از این همه راه آخرت بُوَد. و نشان آن كه طعام خوردن از راه دین بُوَد، آن باشد كه به شَرَه طعام نخورد و از حلال خورد و قدر حاجت خورد و آداب خودرن نگاه دارد.»
متن بالا گزیده ای از بخش آداب طعام خوردن از" كتاب كیمیای سعادت اثر امام محمد غزالی " است. با این باور، رعایت اصول و آداب غذا خوردن به عنوان زاد راه دین، عمل صالح و عبادت تلقی می شود، و ارتباط طعام ( غذا ) و آداب مصرف ( اصول تغذیه ) با سلامتی تن و روان انكارناپذیر است.


هنر تغذیه روان وقتی صحبت از " تغذیه" مطرح می شود بی اختیار سفره ای رنگین با دیس های رنگارنگ برنج های سنتی( مرصع پلو، باقالی پلو) عطر و بوی خورش فسنجان و قورمه سبزی، كاسه مرغی بزرگ پر از آش رشته وسط سفره كه بوی نعناع و پیاز داغ آن در فضای تالار پیجیده، میوه های فصلی رنگارنگ چیده شده در دیس های آبی لبه دالبری، سبزیجات معطر تازه با تربچه های نقلی و پیازچه های گل شده و پنیر و گردو، تنگ های كمر باریك و لیوان های گل بهی پر از دوغ با گل محمدی، بشقاب های چیده شده ای كه بافاصله ای صمیمی از یك دیگر در سفره قرار گرفته اند تا به رسم میهمان نوازی پیام خوش آمد گویند وبه خصوص چهره های مهربان و صمیمی جمعی ازعزیزان و نزدیكانی كه برای دیدارشان بی تاب هستیم، در ضمیرمان نقش می بندد و با توجه به زمان، فصل و مكانی كه در آن قرار گرفته ایم ، رنگ و روی سفره دلخواهمان در ذهن عوض می شود و هر بار سفره ای تازه تردر " ضمیرمان" پهن می شود. ولی همیشه همان خواسته و عطش دیرین دروجودمان شعله می كشد و اشتیاق با هم بودن و در جمع دوستان و آشنایان اوقات را سپری كردن، ما را دل خوش می كند و گاهی كه در غربت و دور از وطن هستیم حتی فكر آن نیز توانی دوباره به جانمان می ریزد.
به طور كلی انسان كه از بدو آفرینش تنها و " منحصر به فرد" آفریده شد و اَبَرخالق هرگز همانند او را نیافرید و بعدها نیز نخواهد آفرید، در طی طریق خود از وحدت به كثرت، به سوی تكامل خویش قدم بر می دارد. یعنی در تنهایی ها" خود" را باز می یابد تا بتواند كفایت و لیاقت خویش را به ثبوت برساند و درجمع حضور حاضر بیابد.
باید كه جمله جان شویم تا لایق جانان شویم
پس این انسان كه همه هستی اش در گروی محتواست و موقتی در ظرف و قالبی به نام تن ریخته شده، همان گونه كه به غذای جسم خود می پردازد و سلامت تن و بدن را با تامین املاح، مواد معدنی، ویتامین ها، غذاهای گوناگون، میوه های رنگارنگ و آشامیدنی های متفاوت حفظ می كند و هم چنان كه تأثیر پذیر از محیط و پیرامون خویش است، تأثیر گذار نیز هست، باید به روان و محتوا كه همانا شرط اول اشرف مخلوقات بودن اوست نیز بسیار بیشتر بپردازد. می گویند:
بعضی برای خوردن زند ه اند
بعضی می خورند كه زنده بمانند.
ما با تغذیه روانمان می خواهیم كه از گروه دوم باشیم. یعنی برای زنده ماندن فقط " كافی" بخوریم. و اگر باور داریم كه روح سالم ( عقل سلیم) در بدن سالم است با " كافی" خوردن یعنی به اندازه خوردن( نه زیاد و نه كم) تن را درست( تندرست) حفظ كنیم تا بتوانیم در آن محتوای سالم بریزیم.
اندازه نگه دار كه اندازه نكوست هم لایق دشمن است و هم لایق دوست
غذای روح و حفظ روان سالم، شرط لازم نگه داری جسم تندرست است. انگیزه ها، محرك ها و هدف ها مشخص می شوند وانسان هدفهمند با انضباط و آرامش خاطر می تواند در جهت رسیدن به آمال و آرزوها حتی روزها و هفته ها را بدون غذای تن و بی هیچ احساس گرسنگی پشت سر بگذارد.
برعكس اگر انگیزه ها رنگ ببازند، محرك ها از حركت باز می ایستند و جهت گم می شود و انسان بدون هدف همچون گم می شود و انسان بدون هدف همچون ذره ای معلق در" سهل انگاری" از" خود انگاری" دور می گردد وافسردگی های روانی، چاقی های مفرط، لاغری های بیمارگونه و دردهای عصبی از راه می رسند و دیگر غذای جسم هم نقشی در بهبود نخواهد داشت.
پس بیائید روح و روانمان را تغذیه كنیم . به نسبتی كه به غذای روان می پردازیم به همان اندازه خلاقیت در ما شكوفا می شود و از ما انسانی نو متولد می گردد كه زیاد هم دربند خوردن نیست.(طی تحقیقاتی كه در خارج از كشور انجام شده است متخصصین امور تغذیه اعلام كرده اند كه مصرف بیش از حد گوشت قرمز خلاقیت را درانسان ها ضعیف و حس درنده خویی را در آنها تقویت می كند) یكی از دانشمندان و جراحان قابل و فاضل مملكتمان می گفت:
تمام افراد چاقی كه دچار بیماری های خطرناك عروق می شوند در زمان رژیم غذایی اولین سؤالشان این است كه:
آقای دكتر در رژیم غذائیما چه باید بخوریم؟
پاسخ به این عزیزان این است كه:
چه نباید بخوریم!!!
ظریفی می گفت:" در فرهنگ كهن ما ایرانیان، اصولاً دانشمندان ،عرفا، نویسندگان و اهل علم و معرفت اندام های لاغر و ضعیفی داشتند. می دانیم كه مغز انسان فقط از قند خون تغذیه می كند و این بزرگان كه روزهای عمر را فقط صرف تحقیق، مطالعه و نوشتن می كردند به تغذیه تن زیاد نمی پرداختند.
و بنابراین از جسمی سالم و عمری طولانی برخوردار و گذشته از آن انسان هایی ملایم، با خلق و خویی پسندیده، بخشنده و بزرگوار بودند كه در رفتار و كردار نیز سرآمد و زبان زد خاص و عام بودند."
پس بیائید باغ مصفای روح و روانمان را تغذیه كنیم، تا عطر و بوی آن در فضای جسم بپیچد و از حاصل آن انسان پر انرژی هدفمند جدیدی متولد شود.
برای تغذیه روان چند شرط ضروری است:
اولین شرط لازم هنر خود خودشناسی است، یعنی آنكه خود را همانگونه كه هستیم بپذیریم و با " خویشتن" آشتی كنیم.
دوم علائق و نیازهایمان را بشناسیم.
سوم از رجعت به گذشته و خود آزاری ته مانده های ذهن كه در ضمیر ناخود آگاه روی هم تلمبار شده حذر كنیم.
چهارم از دلواپسی ها و نگرانی های آینده كه هنوز از راه نرسیده است، دوری كنیم.
پنجمین شرط ملزوم آن است كه در لحظات اكنون و در حال زندگی كنیم و در هر لحظه به خاطر بیاوریم كه:
« خواستن- توانستن است»
كارشناس تغذیه تبیان