پرسش

این كه می گویند گریه های حضرت زهرا سلام ا... علیها بعد از رحلت پدر كه همسایه ها گفتند یا شب گریه كن یا روز بعضی می گویند این با مقام عصمت سازگار نیست
آیا درست است؟

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
این نقل تاریخی را می توان از دو حیث مورد كنكاش قرار داد:
الف) سندیّت آن ب) سببیّت آن
در مرحله اول(سندیّت) بدان پرداخته می شود كه آیا چنین نقلی مستند و معتبر هست یا نه؟ اصلاً چنین چیزی وجود داشته است؟!
و در مرحله دوم(سببیّت) به فرض بودن، علت و سبب این كار چه بوده است؟ و چگونه با عصمت سازگار است؟
قسمت اول كار نیاز به یك تتبع مفصّل تاریخی ـ روایی دارد كه فعلاً از آن صرف نظر می كنیم، و به قسمت دوم میپردازیم. یعنی به فرض صحت سند سبب این كار چه بوده است؟
پر واضح است كه ایذاء مؤمن حرام است؛ و ظاهراً اشكال كننده می خواسته عمل حضرت را ـ العیاذ بالله ـ نوعی ایذاء مومن معرفی كند كه با عصمت قابل جمع نیست!
حال آنكه می توان از آن پاسخ داد:
گاه می گویند ایذاء مؤمن حرام است، نه غیرمؤمن؛ و مردم مدینه با كاری كه در باره حضرت علی(ع) كردند از صفت ایمان بیرون آمدند، چنانچه در سخنان معصومین هم هست كه "إرتد الناس بعد النبی إلا ثلاث أو خمس..."
البته این بدان معنا نیست كه غیر مؤمن را می توان اذیت كرد، بلكه هم عناوین ثانوی فقهی و هم احكام اخلاقی اسلام مانع اذیت دیگران می تواند باشد. لذا این توجیه نمی تواند كامل باشد.
بهتر از توجیه قبل اینكه ایذاء مومن هم مطلقاً حرام نیست. به دیگر سخن، این چنین نیست كه ایذاء مؤمن در هر زمان و هر مكان و هر شرایطی حرام باشد، بلكه حداكثر مقتضی قبح است؛ یعنی اگر مانعی رخ ندهد، ایذاء حرام است؛ اما در صورت بودن مانع، دیگر اقتضاء قبح ندارد و بسا مستحب یا واجب هم باشد.
برای مثال در مورد نهی از منكر یك مؤمن، بسا نهی از منكر ـ حتی زبانی، چه رسد به فیزیكی ـ موجب ایذاء او باشد، اما چنین ایذائی حرام نبوده، بلكه واجب نیز می باشد. یا در اقامه حد بر یك مؤمن، اگر دزدی كرد، مسلماً قطع انگشتان او ایذاء اوست، اما وجوب اقامه حد مانع از آن است كه ایذاء او حرام باشد.
با این توضیح روشن می شود كه اگر گریه حضرت زهرا(س) را نه یك گریه صرفاً عاطفی، بلكه دارای كاركردهای اجتماعی ـ از جمله نهی از منكر بدانیم، كه ظاهراً چنین است ـ در آن صورت حتی به فرض ایذاء، حرمت و كراهتی ندارد و برای او یك عمل قربی به حساب می آید.
همه اینها به فرض تمامیّت سند این نقل تاریخی است كه خود جای تأمل و كنكاش دارد.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.