پرسش

وطن را تعریف كنید( در باب احكام مسافر)
دانشجویانی كه ازشهر های دیگر برای تحصیل به
دانشگاه میایند و در خوابگاه برای مدت چند سال
در تهران می مانندچه حكمی دارند.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
برادر محترم!
1) وطن از اصطلاحاتی است كه مخترع آن شرع مقدس نیست، بلكه یك معنای عرفی دارد كه در ذهن همه مردم به شكل اجمال و ارتكاز وجود دارد، و شارع هم همان را اراده فرموده است.
اقسام وطن در فقه عبارت است از:
الف) وطن عرفی؛ و آن خود نیز چند قسم است: اصلی، اتخاذی، تبعی و قهری یا حكمی.
ب) وطن شرعی.
حال به اختصار به توضیح هر یك از اصطلاحات فوق می‌پردازیم:
1ـ وطن اصلی، محل زندگی پدر و مادر است كه شخص در آن جا متولد، و بزرگ شده است.
2ـ وطن اتخاذی، محلی است كه شخص برای زندگی دائمی ـ هرچند برای مدتی از سال ـ انتخاب كرده است و انسان می‌تواند دو محل، بلكه سه محل را به طور هم زمان، برای خود وطن قرار دهد.
3ـ وطن تبعی، محلی است كه به تبع دیگری، برای كسی، وطن می‌شود؛ مثل تبعیت زن و فرزند(در موارد خاص) از شوهر و پدر در وطن.
4ـ وطن حكمی و قهری، محلی است كه شخص، بدون قصد توطن، مدت قابل ملاحظه ای را در آن جا زندگی كرده است، به طوری كه عرفاً اهل آن جا محسوب می‌شود.
5ـ وطن شرعی، محلی است كه شخص در آن جا ملك قابل سكونت داشته، و حداقل 6 ماه متوالی به قصد توطن در آن جا زندگی كرده است.
قابل تذكر است كه جزئیات احكام مربوط به هر یك از موارد را باید در رساله‌های عملیه مطالعه نمود. اما به اختصار به عرض می‌رسد كه، در واقع وطن دو قسم بیشتر نیست: یا شرعی است یا عرفی.
در فرض سوال، اگر دانشجویان 10 و یا بیش از آن در تهران قصد اقامت داشته باشند، نماز و روزه هایشان كامل است.
موفق باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.