پرسش

با سلام و خسته نباشید .
چرا افعالی كه ما در متن سوره حمد در نماز می خوانیم به صورت جمع به كار رفته است مثلا گفته شده : < ایاك="" نعبد=""> ولی نگفته :< ایاك="" اعبد="" .="">

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
با عرض پوزش از تأخیر در پاسخ به سؤال شما.
كلیه اوراد نماز و همچنین آیات قرآن، چه آنجا كه از غیاب به حضور می آید یا بالعكس، و چه آنجا كه مفرد، جمع می شود و بالعكس، حاوی نكات و حكمتهایی است كه برخی از سوی ائمه(ع) شمرده شده اند و برخی به ذوق عارفان و مفسران یافته شده اند كه درتفاسیر یا كتابهای "اسرار صلوة" و... می توانید سراغ بگیرد.
در خصوص "ایاك نعبد و ایاك نستعین" نیز حكمتهایی در باره استعمال صیغه جمع با وجود واحد بودن نمازگزار شمرده اند كه برخی ظاهر و برخی باطن، برخی متوسط و برخی عمیق ترمی باشد كه چند تا را می شماریم.
1. خداوند دراین فقرات برای عابد حیله ای شرعی مهیا كرده كه به وسیه آن عبادتش مقبول افتد و آن اینكه نمازگزار عبادت خود را در ضمن عبادت سایر مخلوقین - كه از جمله آنان كمّل از اولیاء اند – تقدیم بارگاه قدس نماید تا به این وسیله عبادت او نیز در ضمن عبادت آنان قبول شود؛ چون از عادت كریم نیست كه در قبول عبادات جمعی تبعّض صفقه كند.
2. چون تشریع نماز در اول امر، به جماعت بوده از این جهت به لفظ جمع ادا شده است. این جمع تأكیدی بر لزوم ادای نماز به جماعت است.
3. با شروع اذان به قوای ملكیّه و ملكوتیه سالك اعلان حضور می شود و اقامه به پاداشتن آنها در حضور حضرت حق است. پس قلب ساك پیشوای همه قوای ملكیه و ملكوتیه او می شود، چنانچه در حدیثی به این لطیفه عرفانی اشاره شده كه "المومن وحده جماعة"، یعنی مومن به تنهایی جماعت است.(وسائل الشیعة، ج5، ص379)
پس "نعبد" و "نستعین" و "إهدنا" و .... تمام به واسطه این جمعیت حاضر درمحضر قدس است.
بیشتر از این اگر خواستید رجوع كنید به "آداب الصلاة"، تألیف مرحوم امام خمینی، ص279 و ص280).
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.