پرسش

÷یامبراسلام (ص) نمازش را به شكل سنی ها می خواند یا همانند شیعه
نماز در قطب شما ل چگو نه بخوانیم

پاسخ

دوست محترم! با سلام و تحیت.
اگر منظور شما استفاده نمودن حضرت(ص)از مهر در هنگام نمازاست
به عرض می رسد: در ارتباط با مسئله استفاده از مهر برای سجده نماز توجه شما را به چند مطلب جلب می كنیم. بعضی از این مطالب، به همراه روند استدلال ما، می تواند در بررسی مسائل متعددی از این قبیل مفید باشد.
1) آنچه سجده بر آن جائز است ارض و روئیدنیهای غیر خوراكی و غیر قابل پوشیدن آن است. لذا چنین نیست كه حتما سجده باید بر مهر و حتی بر خاك باشد.
2) طهارت محل سجده یكی از شرائط صحت آن است. علاوه بر آن كه نزاهت محل سجده هم به طور فطری مطلوب است.
3) با توجه به دو نكته فوق اگر كسی برای حفظ و حراست از محل سجده خود چیزی مثل مهر ـ از خاك یا سنگ و یا غیر آن ـ بسازد و بر آن سجده كند، نه تنها مورد نكوهش نیست، بلكه تحسین هم می شود. شیعیان نیز با توجه به آن حكم و با توجه به اقتضای فطری خویش ـ و بعد خواهیم دید با اقتدای به پیامبر اكرم(ص) و اشاره اهل بیت او(ع) ـ به این خرده فرهنگ خو كرده اند كه مهری برای خود فراهم آورند.
4) در بعض روایات آمده است كه پیامبر اكرم(ص) نوعی حصیر، به عنوان مهر، استفاده می كرده اند. و گاهی نیز برای اجتناب از حرارت آفتاب كه بر سطح زمین خورده و آن را داغ كرده بوده است، مقداری سنگ برای سجده فراهم می كرده اند. (سنن بیهقی ج1/ص421 و 439) كما این كه بعضی از صحابه پیامبر نقل شده كه مهر خاكی ـ و به تعبیر روایت خشت ـ در سفر ها به همراه داشته اند.(الطبقات الكبری ج6/ص79)
5) در روایات اهل بیت(ع) هم آمده است كه پس از واقعه عاشورا سجده بر خاك كربلا را توصیه می كرده اند. بدیهی است كه معقول تری راه برای التزام به سجده بر خاك كربلا، ساختن چیزی مثل مهر ـ خشت خاكی ـ است. این عملی است كه شیعیان به تبع توصیه اهل بیت پیامبرشان انجام داده اند؛ و كم كم به صورت عادت فرهنگی مثبتی درآمده است. با توجه به آنچه گذشت معلوم می شود سیر تكوین این خرده فرهنگ، كاملا طبیعی و بر طبق احكام و توصیه های اسلامی و بهترین شكل امتثال آنها است.

واگر سؤال شما در مورد خواندن نماز در اوقات سه گانه و یا پنج گانه است به عرض می رسد:
جمع میان نمازهاى ظهر و عصر یا نماز مغرب و عشا در یك وقت مانعى ندارد (هر چند جدا خواندن آنها افضل و بهتر است) ما معتقدیم اجازه جمع از سوى پیامبر (ص) براى ملاحظه حال اشخاصى كه در زحمتند داده شده است. در صحیح‏ "ترمذى‏" از ابن عباس چنین نقل شده: «جمع رسول الله (ص) بین الظهر و العصر، و بین المغرب و العشاء بالمدینة من غیر خوف و لا مطر، قال: فقیل لابن عباس ما اراد بذلك؟ قال: اراد ان لا یحرج امته» یعنی پیغمبر اكرم (ص) در شهر مدینه بین نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا جمع كرد، در حالى كه نه ترسى بود و نه بارانى. از ابن عباس پرسیدند: منظور حضرت از این كار چه بود؟ گفت: براى این بود كه امت‏ خود را به زحمت نیفكند (یعنى در مواردى كه جدا ساختن موجب زحمتى شود، از این ترخیص استفاده كنند. (سنن ترمذى، جلد1، صفحه 354، باب 138- سنن بیهقى، جلد3، صفحه 167) مخصوصا در عصر و زمان ما كه زندگى اجتماعى به ویژه در كارخانه‏ها و مراكز فعال صنعتى شكل پیچیده‏اى به خود گرفته و مقید بودن به پنج وقت جداگانه نماز سبب شده كه بعضى نماز را بكلى ترك كنند، استفاده از این ترخیص پیامبر(ص) مى‏تواند سبب پایدارى بیشتر در امر نماز شود. بنابراین همانطور كه ذكر شد جمع بین نمازها هیچ اشكالی ندارد، هر چند جدا خواندن آنها در وقت خاص خود استحباب نیز دارد.

اما در مورد كسی كه در قطب شمال است و می خواهد نماز بخواند باید گفت:
اگر آن محل دارای افق متعارف است باید بر اساس افق همان محل عمل شود. و اگر افق متعارف ندارد قول مشهور فقها آن است كه باید بر اساس افق نزدیكترین محل به آن مكان كه افق متعارف دارد، عمل نماید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی_ قم.