پرسش

به نام خدا
با سلام
فرق غریزه با فطرت چیست؟لطفا ضمن بیان كامل آن، كتبی را جهت مراجعه معرفی نمایید. با سپاس

پاسخ

با عرض سلام و تحیت!
غریزه، ملكه‌ای است كه از آن صفات ذاتی صادر می‌شود، و در حیوانات و نیز در بُعد حیوانی انسانها وجود دارد.
ولی فطرت ملكه ای است كه مثل غریزه از صفات ذانی صادر می شود، ولی خاص انسان، آن هم مربوط به خصائص اخلاقی اوست.
برای فطرت ویژگی‌هایی ذكر كرده‌اند كه به بعضی از آنها اشاره می‌كنیم:
1 ـ معرفت و آگاهی فطری انسان، اكتسابی نیست، بلكه در نهاد او تعبیه شده است.
2 ـ این معرفت، ثابت و پایدار است؛ گر چه ممكن است تضعیف شود.
3 ـ فراگیر و همگانی است.
برای غریزه نیز ویژگی‌هایی برشمرده‌اند كه اولین و مهمترین آن خصوصیات، ذاتی و غیر اكتسابی بودن غریزه است. از ویژگیهای دیگر غریزه، می‌توان به بی‌ خبری از نتیجه اشاره كرد. حركات غریزی، هر چند برای نتیجه‌ای معین از موجودات صادر می‌شوند، ولی نتیجه منظور او نیست، همانند مكیدن پستان مادر كه برای حفظ و پرورش نوزاد از او صادر می‌شود.
برای تحقیق در این باره می‌توانید به كتاب "فطرت در قرآن"، تألیف آیت الله جوادی آملی، و نیز كتاب "فطرت"، تألیف استاد شهید مطهری(مجموعه آثار، ج3) مراجعه نمائید.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.