پرسش

با سلام
یكی از سوالاتی كه برایم شبهه ایجاد كرده نحوه وضو گرفتن شیعه و سنی است . چون به نظر می رسد صحابه پیامبر همگی نحوه وضو گرفتن ایشان را دیده اند و چیزی نباید باشد كه در آن اختلاف دیده شود .

پاسخ

با عرض سلام و تحیّت!
شكی نیست كه مسلمانان در عهد پیامبر، همه به یك شكل وضو می گرفته اند. در عهد خلافت ابوبكر نیز اختلافی در بین مسلمانان در مسأله وضو گزارش نشده است. در زمان خلافت عمر نیز، غیر از تغییر اندكی (جواز مسح پا از روی كفش) چیز دیگری نقل نشده است كه در برابر این تغییر كوچك، امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ با عمر به مخالفت برخاستند.
به هرحال اختلاف كلی در مسأله وضو، در زمان خلافت عثمان پدیدار شد. هندی در این باره چنین نگاشته است:« اختلف فی خلافته فی الوضوء» یعنی در زمان خلافت او(عثمان) در وضو اختلاف پیدا شد.(كنزالعمال، ج9، ص443)
مسلم نیز در صحیح خود از حمران(غلام عثمان)، چنین نقل می كند: «أتیتُ عثمان بن عفان یوضئ فتوضّأ ثم قال إنّ أناساً یتحدّثون عن رسول الله بأحادیث ألاتدری ما هی ألا إنی رایتُ رسولَ الله توضّأ مثلَ وضوئی هذا، ثم قال من توضّأ هكذا غفر له ما تقدّم من ذنبه» یعنی نزد عثمان رفتم و او در حال وضو گرفتن بود، آنگاه گفت همانا مردم احادیثی از رسول خدا نقل می كنند كه من به درستی نمی دانم آنها چیست. همانا من دیدم كه پیامبر(ص) مانند این وضوئی كه من گرفتم ـ كه همان وضوی به شیوه اهل سنت بود ـ وضو می گرفت. آنگاه گفت هر كس این گونه وضو بگیرد، گناهان گذشته او آمرزیده می شود.(صحیح مسلم، ج1، ص207) و این دو سخن، جزةی از ادله آن است كه اختلاف در وضو از زمان عثمان پدید آمد.
بسیار از صحابه ـ از جمله امیرالمؤمنین(علیه السلام)، عبدالله بن عباس و انس بن مالك ـ همان هنگام در این مسأله با او به مخالفت برخاستند. (ر.ك. به "وضوءالنبی"، شهرستانی، ص28)
مخالفت امیرالمؤمنین(ع) با این مسأله، حتی در كتب اهل سنت نیز نقل شده است.
احمد بن حنبل در كتاب مسند از امیرالمؤمنین(ع) نقل كرده است: «رأیتُ رسول الله فعل هكذا» یعنی پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) را دیدم كه این گونه ـ یعنی وضوء به شیوه شیعیان ـ وضو می گرفت.(مسند، ج1، ص12)
شما می توانید برای به دست آوردن اطلاعات دقیق تر به كتاب "وضوءالنبی"(عربی)، تألیف سیدعلی شهرستانی و یا به كتاب "وضوء یا بهانه حمله به مكتب تشیع"، تألیف سید حسین حسینی زرباطی، نشر دارالتفسیر(قم1376) مراجعه نمائید.
با آرزوی توفیق.