پرسش

با توجه به این كه تنبیه و تشویق دو اصل مهم در تربیت اسلامی می باشند چه تنبیه هایی بهتر است در مدارس برای خطاهای دانش آموزان در نظر گرفته شود؟

پاسخ

با سلام.
بسیاری از انواع تنبیه های رایج در مدارس ما (اخراج از كلاس، جریمه های نوشتاری سنگین، توبیخ در حضور جمع و ...) به دلیل پی آمد های دیگری كه به جز هدف های ما دارد (مانند آموزش خشم، تحریك حس انتقام جویی، تیره شدن روابط انسانی؛ آسیب اعتماد به نفس فراگیران و ...)، روش درستی نیست. چنانچه در انتخاب نوع تنبیه به نكات زیر توجه كنیم به احتمال زیاد روش مناسبی را دریش گرفته ایم. ضمن آنكه قوانین تعلیم و تربیت را در نظر گرفته ایم، به بنیادهای اعتقادی و اسلامی خویش، كه به كرامت و شأن انسان بسیار احترام می گذارد، نیز توجه كرده ایم. بهتر است كه تنبیه:
 نشانه ی خشم و هیجان های زود گذر ما نباشد.
 به شخصیت و حرمت فرد حمله نكند.
 با نوع خطا و شدت آن تناسب داشته باشد.
 فر صت فكر كردن را برای فرد فراهم آورد.
 با یادگیری رفتار بهتر، همراه باشد.
مثلاً اگر دانش آموزی كار خطایی انجام داد می توان با او قراردادی نوشت و ضمن آنكه عواقب تكرار در آن ثبت می گردد، برگه نزد ما نگه داشته شود و چنانچه تكرار نشد، دور انداخته شود. یا اینكه با دانش آموزان فرار كنیم كه تا زمانی كه به وظایف خود به خوبی عمل نكنند، اجازه ندارند به كارهای مورد علاقه ی خود بپردازند. مانند اینكه تا كلاس پیش از حضور معلم آرامش نداشته باشد اجازه ی رفتن به حیاط برای بازی در زنگ ورزش را ندارند. یعنی رفتار خوب مجوزی است برای بازی كردن. البته بهتر است دلایل این كار برای آنها شرح داده شود.
در پایان بار دیگر به معیارهایی كه یاد شد اشاره می كنیم و به شما پیش نهاد می كنیم هنگام طرح یك تنبیه، آنها را در نظر داشته باشید.
با تشكر و آرزوی موفقیت شما.