پرسش

چگونه از افراط در محبت جلوگیری شود؟

پاسخ

با سلام، سؤال جنابعالی كمی مبهم است، با این وجود اگر مقصود شما از "افراط در محبت" همان شیفتگی، شیدائی و عشق است، به صورت زیر به آن جواب می دهیم، و در غیر این صورت مجددا تماس گرفته و منظورتان را روشن تر بیان فرمائید.
جلوگیری و پرهیز از محبت افراطی یعنی اینكه:
1- در عین حالی كه محاسن موجود در محبوب خود را می بینیم، متوجه معایب و نقاط ضعف او هم باشیم، نه آنكه چنان شیفته گردیم كه كور و كر گردیم.
2- دائما به خود گوشؤزد كنیم كه هیچ موجودی بجز خدا مطلق نبوده و شایستگی آن را ندارد كه تمامی توجه و احساس آدمی را به خود اختصاص دهد و تمامی وجود انسان را سرا پرده و قبله گاه خود سازد.
3- بر سر دو راهی اطاعت از خداوند و اطاعت از محبوب، ارزشها و اوامر الهی را مقدم بداریم. بطوریكه در قرآن كریم بعد از سفارشات مؤكد در مورد احسان به والدین، از اطاعت آنها در برابر خدا نهی شده است. «و ان جاهداك علی ان تشرك بی … فلا تطعهما» (لقمان/15)
4- معرفت به این مسئله كه معشوق های دنیوی پایدار نیستند و شایسته دلبستگی و پایبندی نیستند، و تعلق به موجودی ناپایدار چنگ زدن و آویزان شدن به ریسمانی سست بوده و خطر ساز است.
به قول سعدی: "آنچه را كه نپاید، دلبستگی را نشاید"
و یا به تعبیر مولوی:
"عشق آن زنده گزین كو باقی است و ز شراب جانفزایت ساقی است"
"عشق هایی كز پی رنگی بود عشق نبود عاقبت ننگی بود"
قابل ذكر است كه آنچه از آن پرهیز داده می شود و خطر ساز تلقی می گردد، عشق مجازی و عشق موجود ناقص به موجود ناقص دیگر است؛ در مقابل، محبت نسبت به موجود كامل و پایدار (خدا) هر چه بیشتر باشد، پسندیده تر است. «الذین آمنو اشد حبا لله» (بقره/165)
حسن ختام را با گفتار پر مغز عارف بزرگ معاصر، حضرت آیت الله بهجت پایان می بریم.
از ایشان سؤال شد: «چندی است دل در گرو و محبت كسی داده ام بطوری كه عنان از كفم ربوده است؛ چه كنم؟» ایشان در جواب فرمودند: «عاقل، به اكمل و اجمل و انفع و ادوم محبت پیدا می كند و ترجیح می دهد محبت او را بر محبت غیر. بعلاوه محبت اكمل، دافع شرور و بلیات است، بخلاف محبت غیر.» (رساله بسوی محبوب آیت الله العظمی بهجت، ص51)
موفق باشید.