پرسش

مستحبات قبل و هنگام و بعد از خواب را نام ببرید.
متشكرم.

پاسخ

دوست گرامی!
در مورد اوقات خواب و مستحبات آن به این مطالب توجه نمائید:
1- خوابیدن بعد از اذان صبح تا قبل از طلوع آفتاب، و همچنین خوابیدن بین نماز مغرب و عشاء، و بعد از عصر و قبل از غروب مكروه می باشد. اما خوابیدن قبل از ظهر در وقت گرمی هوا و بعد از نماز ظهر تا عصر، خواب قیلوله است و مستحب می باشد.
از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است كه خواب اول روز، سفاهت است و خواب قیلوله نعمت؛ خواب بعد از عصر(قبل از غروب) حماقت است، و خواب میان نماز مغرب و عشا، باعث از روزی محروم شدن.
2- با وضو خوابیدن، یكی از مستحباتی است كه در ثواب آن از رسول اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده: هر كه با وضو بخوابد مانند آن است كه تمام شب را به عبادت احیا كرده است.
همچنین قرائت سه مرتبه سوره توحید، به اندازه ثواب ختم قرآن فضیلت دارد.
در آیات و سوری كه مستحب است قبل از خوابیدن خوانده شود می توان به مواردی چند اشاره كرد: خواندن سوره توحید، سوره " قل یا أیها الكافرون"، سوره واقعه، آیة الكرسی، سوره ناس، سوره فلق، سوره هایی كه با" سبح لله" و یا "یسبح لله" شروع میشود، سوره قدر و...
(ر.ك. به كتاب "حلیة المتقین"، نوشته علامه مجلسی، ص 233- 238)
3- در حالات خوابیدن وارد شده كه مستحب است خوابیدن بر روی دست راست، و رو به قبله، در حالیكه دست راست زیر صورت قرار گیرد. خوابیدن بر روی دست چپ، و همچنین به رو خوابیدن ـ یا دمر ـ مكروه است.
از امام علی(علیه السلام) نقل شده: «خواب بر چهار قسم است: پیغمبران برپشت میخوابند و دیده های ایشان به خواب نمی رود و منتظر وحی پروردگار خود هستند.
مؤمن بر دست راست می خوابد، و رو به قبله.
پادشاهان و فرزندان ایشان به دست چپ می خوابند تا آنچه خورده اند گوارا شود.
شیطان و برادران او، و هر دیوانه و مبتلایی به رو افتاده و وارونه می خوابد.»
در حدیث دیگری از آن امام آمده كه آدمی را كه وارونه خوابیده، بیدار كنید، و او را بر آن حال وامگذارید.
4- از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است كه كسی كه از خواب برمی خیزد بگوید: «سبحان الله رب النبیین و آله المرسلین، و رب المستضعفین، و الحمدلله الذی یحیی الموتی و هو علی كل شیئ قدیر» چون این آیه را بگوید حق تعالی می فرماید: راست گفت بنده من و شكر كرد مرا.
همچنین در حدیث دیگری نقل شده كه چون آن حضرت در آخر شب برمی خاستند، با صدای بلند می گفتند: «اللهم أعِنّی علی هول المطلع، و وسع علیّ المضجع، وارزقنی خیر ما قبل الموت، وارزقنی خیرما بعد الموت»
همچنین در حدیث آمده كه وقتی از خواب بیدار می شوید، چنین بگوئید: «سبوحٌ قدوسٌ ربُ الملائكةِ و الروحِ، سبقت رحمتك غضبك، لا إله إلا أنت ظلمت نفسی، فاغفرلی و ارحمنی، إنك أنت التواب الرحیم»
همچنین در روایات علاوه بر اینكه تاكید شده كه بهتراست خواب انسان كم باشد، و بیش از حد معمول نخوابد، سفارش شده كه در شب وقتی در بین خواب بیدار می شود و می خواهد از این پهلو به آن پهلو شود، بهتر است كه ذكر خدا را بگوید، مثل "الحمدلله" و "الله اكبر" و …
برای مطالعه بیشتر می توانید به كتاب "حلیة المتقین"، نوشته علامه مجلسی(ره) مراجعه نمائید.
پیروز باشید.