پرسش

سلام علیكم
بعضی معتقدند اینكه می گویند امام زمان عج ما را در همه حال می بینند امری است تنبیهی، به این معنا كه فقط برای این كه ما بیشتر مواظب خود باشیم گفته می شود و در واقع چنین نیست، یعنی در واقع امام زمان عج ما را نمی بینند. آیا چنین سخنی درست است؟ لطفا توضیح دهید.
التماس دعا
لطفا ÷اسخ سوالهای كد 15109 تا 15112 را به ای میل بنده mostafar@hotmail.com بفرستید. زیرا فكر می كنم فراموش كرده باشم كه سوال ارسال به ای میل را تیك زده باشم. خیلی ممنون
یا علی

پاسخ

دوست گرامی!
امام عصر(ع) نه تنها بر اعمال ما، بلكه به همه حوادث عالم احاطه علمی دارد. اثبات این مطلب غیر از تحلیل چگونگی این احاطه است.
اثبات نقلی این مطلب با روایات متواتره ای است كه در مجامیع حدیث شیعه ـ مانند كافی، بصائر، كتب شیخ صدوق و كتاب بحارالانوار و غیر آنها ـ ضبط شده است. به موجب این روایات كه به حد و حصر نمی آید، امام از راه موهبت الهی، به همه چیز واقف و از همه چیز آگاه است و هر چه را بخواهد به اذن خدا با توجهی كه می كند، می داند.(ر.ك.به "معنویت تشیع"، علامه طباطبائی، ص214)
برای این مطلب برهان عقلی هم اقامه كرده اند، كه به تعبیر مرحوم علامه تقریر آن به سلسله ای از مسائل پیچیده عقلی متوقف است؛ و چون از موضوع سؤال خارج است، ما هم از آن می گذریم.
اما در مقام تحلیل چگونگی این علم به اجمال می توانیم بگوئیم كه امام زمان علیه السلام انسان كامل است، و انسان كامل آئینه ای است كه جز جمال و كمال و جلال خداوند چیزی را نشان نمی دهد ـ یعنی هر آنچه از جمال و كمال و جلال حق در آن تابید همان را نشان می دهد. خاصیت آیینه شفاف آن است كه از خود چیزی ندارد، و هر صورتی كه در مقابل آن قرار گرفت همان را نشان می دهد. به عبارت دیگر، انسان كامل مظهر اسم اعظم خداست، و اسم اعظم نه لفظ است و نه مفهوم، بلكه مقامی است كه هر كس به آن مقام رسید می تواند در عالم تصرف كند و منشأ كارهای خارق العاده شود. امام عصرعلیه السلام كه مظهر اراده فعلی حق است، می تواند با اراده خود هر چه را خواست ـ به اذن و خواست حق تعالی ـ در خارج از صحنه نفس خود محقق كند، یعنی همانگونه كه با صدور فرمان "كن" ـ یعنی باش ـ اراده تكوینی خداوند محقق می شود، با "بسم الله" آن حضرت علیه السلام نیز هر چیزی ـ البته به اذن الهی ـ محقق می گردد. "بسم الله" آن حضرت به منزله "كن" خداوند است.
توجه كنید كه این در حقیقت فعل خدای سبحان است كه در موطن قلب امام عصر علیه السلام ظهور می كند، چون او مظهر اسماء الهی است. با این بیان توهم این كه این با توحید ناسازگار است، رفع می شود.(دقت كنید)
این اجمالی از مقام امام معصوم و انسان كامل بود، كه با توجه به آن علم او به حوادث عالم هم روشن می شود.
نكته ای در اینجا هست، كه استاد جوادی آملی حفظه الله در باره آن می فرماید: امام علیه السلام در مرتبه نورانیت و ولایت كلیه ـ یعنی ملكوت خود كه حقیقت امامت اوست ـ و نه این بدن عنصری، به عنایت الهی مسلط بر همه عوالم هستی است، و چیزی از احاطه علمی آن حضرت مخفی نمی ماند. به عبارت دیگر، تمام حوادث بزرگ و كوچك نظام هستی حتی پلك زدن انسانها قیام و قعودشان، افتادن برگی از درخت و .. در معرض دید اوست، و چیزی به نام زمان گذشته حال و آینده برای وی ـ همان حقیقت نوری ـ مطرح نیست. لیكن وقتی آن حضرت به مرحله ماده و عالم طبیعت ـ یعنی مرحله ناقص ـ می رسد، مانند دیگران است؛ بدین معنا كه شاید چیزی را نخواهد بداند و از سیطره عالم كنونی او خارج باشد. البته فرق او با دیگران این است كه دیگران به آن خزانه بی پایان راهی ندارند، لذا ممكن است دلشان بخواهد چیزی را بدانند، ولی نتوانند؛ اما صاحب ولایت كلیه كه كلید دار و صاحب آن خزانه بی پایان است، هر چه را بخواهد می تواند بداند. از اینرو در روایت آمده است: «إن الإمام إذا شاء أن یعلم علم» یعنی امام معصوم هر چه را بخواهد بداند می داند. (كافی ج1 ص852)
(ر.ك. به "علی علیه السلام، مظهر اسمای حسنای الهی"، آیت الله جوادی آملی)
با التماس دعا.