پرسش

با عرض سلام
منظور از ذوالقرنین در قرآن كدام پادشاه بوده ؟؟ و به چه معنی میباشد ؟
با تشكر

پاسخ

برادر گرامی!
مورخان و مفسران در پاسخ به این پرسش كه منظور از ذوالقرنین كیست؟ دیدگاههای متفاوتی را ارائه كرده‌اند كه به حسب گنجایش این نوشتار به آن اشاره می‌شود:
1ـ بعضی از مورخان گفته‌اند: نظر به این كه سد مذكور در قرآن كه بدست ذوالقرنین ساخته شده، همان دیوار چین است، و یكی از پادشاهان چین به نام «شین هوانگ تی» آن را بنا نهاده، پس منظور از ذوالقرنین همین پادشاه بوده است.
2ـ برخی گفته‌اند: ذوالقرنین همان اسكندر مقدونی است كه در تاریخ مشهور است.
3 ـ جمعی از مورخان گفته‌اند: ذوالقرنین یكی از ملوك بوده كه در یمن سلطنت می كرده است.
4 ـ بعضی دیگر گفته‌اند: ذوالقرنین همان كورش، پادشاه هخامنشی در ایران است كه در قرن پنجم قبل از میلاد می‌زیسته است، و بنیانگذار امپراطوری ایرانی است كه میان دو مملكت فارس و ماد را جمع نمود.
این دیدگاه توسط سراحمدخان هندی بیان شده، و یكی از محققان هندی به نام مولانا ابوالكلام آزاد در توضیح و تشریح این نظریه سخت كوشیده است كه برای كسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به كتابی كه توسط ابو الكلام آزاد در همین زمینه نوشته شده است مراجعه فرمائید. «اجمال مطلب این است كه: آنچه قرآن از وصف ذوالقرنین آورده است، با این پادشاه عظیم تطبیق می‌شود؛ زیرا اگر ذوالقرنین مذكور در قرآن مؤمن به خدا و به دین بوده، كورش نیز بوده است و اگر او پادشاهی عادل و رعیت پرور و دارای سیره رفق و رأفت و احسان بوده، این نیز بوده و اگر او نسبت به ستمگران و دشمنان مردی سیاستمدار بوده، این نیز بوده … و همانطور كه قرآن كریم فرموده است، كورش نیز سفری به سوی مغرب كرده … و بار دیگر به سوی مشرق سفر كرده تا به مطلع آفتاب برسید … و نیز همین كورش سدی بنا كرده كه به طوری كه شواهد نشان می‌دهد، سد بنا شده در تنگه داریال میان كوههای قفقاز و نزدیكی های شهر تفلیس است.»( ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج13، ص498 تا 544)
مرحوم علامه طباطبائی پس از نقل نوشته ابوالكلام آزاد هندی می‌نویسد: هر چند برخی از جوانب این دیدگاه خالی از اعتراضاتی نیست، لكن از هر گفتار دیگری انطباقش با آیات قرآنی روشن تر و قابل قبول تراست. ذوالقرنین ـ یعنی "صاحب دو شاخ" ـ یكی از القاب كورش هم بوده است. در این كه چرا كورش را ذوالقرنین می گفته‌اند، هر چند تواریخ از دلیلی كه جوابگوی این سؤال باشد خالی است، لكن مجسمه سنگی كه اخیراً در مشهد مرغاب در جنوب ایران از او كشف شده است، جای هیچ تردیدی باقی نمی‌گذارد كه منظور از ذوالقرنین كورش است، و وجه تسمیه‌اش این است كه در این مجسمه‌ها دو شاخ دیده می‌شود كه هر دو در وسط سر او درآمده است، یكی از آن دو به طرف جلو و دیگری به طرف عقب خم شده است، و این با گفتار قدمای مورخان كه در وجه تسمیه او به این اسم گفته‌اند: تاج و یا كلاهخودی داشته كه دارای دو شاخ بوده است، درست تطبیق می‌كند.(تفسیر المیزان، ج13، ص538)
برای كسب اطلاعات بیشتر نسبت به دیدگاههایی كه پیرامون ذوالقرنین ارائه شده، به كتاب ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج13، ص498 تا 544 مراجعه فرمائید.
خـــــــــــــــــدا نگـــــــــهدار شمــــــا.