پرسش

عدالت در دادگستری وجود دارد؟

پاسخ

با سلام واحترام
به صراحت اصل 159 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ،دادگستری مرجع عمومی شكایات و تظلمات است .در ضمن در مقدمه قانون اساسی نیز ،ایجادسیستم قضایی بر پایه عدل اسلامی و متشكل از قضات عادل و آشنا به ضوابط دقیق دینی ،از اهداف حكومت اسلامی،بیان شده است .
اما عدالت چیست؟ به تعبیر دیگر حقیقت عدالت چیست؟چرا كه هرمفهومی حقیقتی دارد و عدالت نیز از این قاعده مستثنی نیست .
گفته میشود حقیقت زوایا و ابعاد مختلف بعضا متفاوتی دارد كه هر كس یا هر عقیده ای بنا به منظر خود آن را درك می كند و مولفه های آن را مورد شناسایی قرار می دهد .
در علم حقوق و در آن بعدی كه مساله بسیار حیاتی ( قضاوت) مطرح میشود این سئوال اهمیتی به مراتب بیشتر می یابد .چرا كه این داوری ،با جان و روح و جسم و آزادی و ناموس و حیثیت انسانها گره میخورد و آیین اسلام نیز در تمامی شوون خود ،لزوم توجه عمیق به این مبانی و حفظ حرمت ارزشهای یاد شده را سفارش موكد نموده است .
با این حال قاضی جاهلی است میان دو عالم و به فرمایش نبی مكرم اسلام (ص)، رسالتی بسیار سنگین و خطیر بر عهده دارد .
او میداند كه با وجود عدم آگاهی از حقیقت موضوع ،امكان كشف حقایق بسیار مشكل است .بنابراین با توجه به این نكات دقیق او از مجموعه اصول حقوقی ،قوانین موضوعه و قواعد عرفی و شرایط و اوضاع واحوال هر قضیه بهره میبرد تا تكلیف خود را به نحو احسن انجام دهد و در انجام این وظیفه نظر به كشف حقیقت ندارد كه-نظر بر كشف از واقع دارد .اما شاید بپرسید وظیفه علم حقوق چیست؟ به نظر میرسد حقوق نیز رسالت متعهدانه خویش را در گرو برقراری عدالت و ایجاد نظم ،به عنوان دو گزینه سرنوشت ساز در روند رو به تكامل انسان میداند و برای دست یازیدن بدین اهداف وزین ،مجموعه ای از اصول و موازین فوق الاشاره را مورد استفاده قرار میدهد.