پرسش

اگر شخصی پس از چند بار توبه كردن و خواندن سوره توبه باز هم مرتكب همان گناه قبلی بشود چه حكمی دارد ؟
و حالا اگر به طور مصمم قصد ترك آن گناه را داشته باشد ازچه طریقی می بایست عمل كند؟

پاسخ

برادر گرامی!
مگر می شود خدا بنده پشیمان خود را در به درگاه خود راه ندهد!؟ در این جهت فرقی نیست كه این اولین بار برای توبه باشد یا نه.
بله، در توبه تصمیم راسخ بر عدم تكرار آن شرط است. ولی اگر بنده ای دوباره فریب شیطان را خورد و مرتكب گناه شد، باز هم باب توبه بسته نیست.
البته از یم چیز باید ترسید، و آن این كه انسان با شكست توبه روح توبه را از دست بدهد. انسان باید از شكست توبه بترسد و از آن جدا اجتناب كند، ولی اگر احیانا توبه اش را شكست، هرگز از توبه مجدد دست نكشد.
به موجب روایات یأس از رحمت خدا بزرگترین گناه به درگاه او است!؟ برادر عزیز با توبه انسان تولدی دوباره می یابد؛ این تصریح آیات و روایات است.
با توجه به این نكته، به مطالب ذیل توجه كنید. برای مبارزه و غلبه بر هر چیزی اول باید آن را شناخته و از اهداف او آگاهی پیدا كرد. از اینرو در ابتدا باید باور داشت كه شیطان دشمن انسان است: «إن الشیطان للإنسان عدو مبین» یعنی بدرستیكه شیطان با انسان دشمنی آشكار دارد.(یوسف/5)، و سپس دانست كه آفریدن او برای شناخت و تشخیص خوب از بد و امتحان و بالاخره تكامل ما می باشد: «لیهلك من هلك عن بینة و یحیی من حی عن بینة» یعنی تا هر كس هلاك شدنی است، از روی دلیل و بینه هلاك شود، و هر كه لایق حیات ابدی است، از روی دلیل و برهان به حیات ابدی رسد.(انفال/42)
و باید توجه داشت كه هر چیزی كه انسان را از یاد و ذكر خدا غافل كند شیطانی و پیروی از هوای نفس است. و هر چه انسان از هوای نفس و شیطان دوری جوید به خدا نزدیكتر می شود. و لذا برای غلبه بر شیطان، باید ذكر و یاد خداوند همیشه در دل انسان زنده باشد، و بهترین ابزار و وسیله برای ایجاد چنین حالتی دوری و اجتناب از گناه، و بطور كلی گناه نكردن است. كسی كه همه سعی و تلاش او بر این باشد كه گناه نكند، نور هدایت در دل او می تابد و باعث ترك خطاهای دیگر، و رشد و تعالی روحی و معنوی، و انجام واجبات و وظائف دیگر او می شود، و هر روز رعایت تقوا برای او آسانتر خواهد شد.
بنابر این قدم اصلی در پاكسازی و تزكیه روح و نفس، گناه نكردن و دوری از گناه است. و قدم بعدی آن است كه در صورت تخلف و انجام گناه، پس از آن فورا توبه نموده و از خداوند عذرخواهی نماید.
در روایت آمده هر گناه مانند نقطه سیاهی است كه بر روی صفحه سفید دل قرار می گیرد. این نقطه سیاه بوسیله توبه نیز پاك می شود. اما اگر گناهان كسی زیاد شود و به دنبال آن توبه نكند، صفحه سفید دل به صفحه ای سیاه تبدیل شده و مانع رسیدن و تابیدن نور هدایت بر قلب و دل می گردد.
از جمله توصیه های دانشمندان و عرفا برای ترگ گناه و ایجاد فضائل در نفس، عمل به آن چیزی است كه در ذیل می آید:
1) مشارطه، آن است كه هر روز صبح هنگام نماز صبح با خود شرط كند، در طول روز از كارها و افكار ناپسند اجتناب كند، و یا اعمال نیكی را انجام دهد.
2) مراقبه، آن است كه در طول روز، مراقب و مواظب خود بوده تا به آن مقداری كه با خود شرط كرده است ملتزم باشد.
3) محاسبه، كه هر فردی، در پایان روز، اعمال و رفتار و افكار روز خود را مورد حسابرسی قرار داده تا مشخص شود چه مقدار از آنها خوب و پسندیده ، و چه مقدار ناپسند و خارج از حد مجاز بوده اند.
از جمله توصیه های علمای اخلاق این است كه در صورت تخلف و یا ارتكاب گناه، برای خود تنبیه و مجازاتی در نظر بگیرد، مانند اینكه شرط كند اگر گناهی كرد یك روز روزه بگیرد و یا صدقه بدهد و ... . البته باید توجه داشت كه این تنبیه و مجازات باید از اعتدال برخوردار باشد و به افراط و تفریط دچار نشود.
به جای علائق ناسالم، خود را به شركت در فعالیتها و اعمال نیك ـ به خصوص اعمالی كه دسته جمعی انجام می شوند ـ مشغول كنید.
سعی كنید لذت عبادت را هر چه بیشتر بچشید. كسی كه مزه عبادت و اطاعت خدا را درك كرده باشد، بعید است كه بخواهد دوباره از درگاه او بخواهد دور شود.
پیروز باشید.