تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : و فرمودي ( قرآن شريف " سوره 40 ، آيه 60 " ادعوني استجب لكم ، ان الذين يستكبرون عن عبادتي سيدخلون جهنم داخرين ) : من را بخوانيد تا ( دعا و درخواست را ) براي شما رواسازم ، كساني كه از عبادت و بندگي ( دعا و خواندن ) من كبر و سركشي مي نمايند زود است كه با ذلت و خواري به دوزخ درآيند . پس دعا ( درخواست از ) خود را عبادت و بندگي و بجا نياوردن آن را سركشي ناميده ، و بر ترك و بجا نياوردن آن به آمدن در دوزخ با ذلت و خواري تهديد نموده و ترسانده اي

و قلت : ادعوني استجب لكم ، إن الذين يستكبرون عن عبادتي سيدخلون جهنم داخرين ، فسميت دعاءك عبادة ، و تركه استكبارا ، و توعدت علي تركه دخول جهنم داخرين .

امام سجاد (ع) : پس ( از اين رو بندگانت ) تو را به نعمت و بخششت ياد كردند ، و به فضل و احسانت تو را سپاس گزاردند ، و به سبب امر و فرمانت تو را خواندند ، و از جهت درخواست افزودن نعمتت براي ( به دست آوردن رضاي ) تو ( نه از روي ريا و خودنمايي ، به فقرا و درويشان ) صدقه و بخشش دادند ، و در آن يادآوري و سپاسگزاري و خواندن آنها تو را و صدقه دادن براي تو نجات و رهايي ايشان است از خشمت ( دوري از رحمتت ) و فيروزي و دست يافتن آنان است به رضا و خشنوديت

فذكروك بمنك ، و شكروك بفضلك ، و دعوك بامرك ، و تصدقوا لك طلبا لمزيدك ، و فيها كانت نجاتهم من غضبك ، و فوزهم برضاك .

امام سجاد (ع) : و اگر آفريده اي از پيش خود آفريده اي را به مانند آنچه تو به آن بندگانت را از جانب خود راهنمايي كرده اي راهنمايي مي نمود به احسان و نعمت دادن وصف گشته و به هر زباني ستايش شده مي بود ، پس ( تو كه آفريننده و راهنماي حقيقي هستي به ستودن شايسته تر مي باشي ، از اين رو ) پس تو را است سپاس تا آنجا كه راهي در سپاس تو يافت شود ، و براي سپاس سخني كه به آن ستوده شوي و معني و مقصودي كه به سپاس بازگردد باقي باشد ( تا آنجا كه بتوانيم تو را سپاس گزاريم )

و لو دل مخلوق مخلوقا من نفسه علي مثل الذي دللت عليه عبادك منك كان موصوفا بالاحسان ، و منعوتا بالامتنان ، و محمودا بكل لسان ، فلك الحمد ما وجد في حمدك مذهب ، و ما بقي للحمد لفظ تحمد به ، و معني ينصرف اليه .

امام سجاد (ع) : اي آن كه به بندگانش نيكي و افزوني را نعمت داده ، و آنها را به نعمت و بخشش فراگرفته ، چه آشكار است در ما نعمت تو ، و چه فراوان است بر ما بخشش تو ، و چه بسيار است مخصوص بودن ما به نيكي سرشار تو !

يا من تحمد الي عباده بالاحسان و الفضل ، و غمرهم بالمن و الطول ، ما افشي فينا نعمتك ، و اسبغ علينا منتك ، و اخصنا ببرك !

امام سجاد (ع) : ما را به آيينت ( اسلام ) كه آن را برگزيدي ، و به طريقه ات ( پيروي از ائمه معصومين - عليهم السلام - ) كه آن را پسنديدي ، و به راهت ( احكام ) كه آن را آسان گردانيدي راهنمايي نموده اي ، و به تقرب نزد ( رحمت ) خود ، و رسيدن به كرامت و سود رساندن خويش ( بهشت ) بينا ساخته اي

هديتنا لدينك الذي اصطفيت ، و ملتك التي ارتضيت ، و سبيلك الذي سهلت ، و بصرتنا الزلفة لديك ، و الوصول الي كرامتك .

امام سجاد (ع) : بار خدايا و تو از كارهاي برگزيده و واجبات مخصوصه ، ماه رمضان را قرار داده اي همان ماهي كه آن را از همه ماهها اختصاص داده ، و از همه زمانها و روزگارها برتري داده و بر همه وقتهاي سال برگزيده اي به سبب قرآن و نوري كه ( قرآني كه نور و روشنايي از ضلالت و گمراهي است ) در آن فروفرستادي ، و به سبب آن كه ايمان را در آن ماه چندين برابر نمودي ( از بسياري عبادت و بندگي در آن ، آن را كامل گردانيدي ) و روزه را در آن واجب ، و برپا شدن ( براي عبادت ) را در آن ترغيب نمودي ، و شب قدر را كه از هزار ماه بهتر است در آن بزرگ گردانيدي

اللهم و أنت جعلت من صفايا تلك الوظائف ، و خصائص تلك الفروض شهر رمضان الذي اختصصته من سائر الشهور ، و تخيرته من جميع الازمنة و الدهور ، و اثرته علي كل اوقات السنة بما أنزلت فيه من القرآن و النور ، و ضاعفت فيه من الايمان ، و فرضت فيه من الصيام ، و رغبت فيه من القيام ، و اجللت فيه من ليلة القدر التي هي خير من الف شهر .

امام سجاد (ع) : سپس ما را به وسيله آن ماه بر همه امتها برگزيدي ، و به فضل و برتري آن ما را نه اهل ملتها و كيشها برتري دادي ( اين بيان صريح و آشكار است در اين كه ماه رمضان از خصايص پيروان دين اسلام است ، چنان كه در شرح جمله سوم از دعاي چهل و چهارم به آن اشاره شد ) پس به فرمان تو روزش را روزه داشتيم ، و به ياري تو شبش را ( براي بندگي ) برخاستيم در حالي كه به روزه داشتن و برخاستن آن خود را براي رحمتت كه ما را بر آن خواسته اي درآورديم ، و آن را وسيله پاداش تو گردانيديم ، و تو به آنچه از درگاهت خواسته شود توانايي ، به آنچه از فضل و احسانت درخواست گردد بخشنده اي ، به كسي كه قصد تقرب به ( رحمت ) تو كند نزديكي

ثم اثرتنا به علي سائر الامم ، و اصطفيتنا بفضله دون اهل الملل ، فصمنا بامرك نهاره ، و قمنا بعونك ليله ، متعرضين بصيامه و قيامه لما عرضتنا له من رحمتك ، و تسببنا اليه من مثوبتك ، و أنت الملئ بما رغب فيه اليك ، الجواد بما سئلت من فضلك ، القريب الي من حاول قربك .

امام سجاد (ع) : و اين ماه در ميان ما پسنديده زيست نمود ، و با ما مصاحب و يار نيكو بود ( چون در آن ثواب و پاداش و بركات و نيكيها و وسايل رحمت و آمرزش بسيار بود ) و به بهترين سودهاي جهانيان ما را سودمند نمود ، سپس هنگام پايان يافتن وقتش و به سر رسيدن زمانش و تمام شدن شماره اش ( روزهايش ) از ما جدا شد

و قد اقام فينا هذا الشهر مقام حمد ، و صحبنا صحبة مبرور ، و اربحنا افضل ارباح العالمين ، ثم قد فارقنا عند تمام وقته ، و انقطاع مدته ، و وفاء عدده .

امام سجاد (ع) : از اين رو ما آن را وداع و بدرود مي نماييم مانند وداع كسي كه جداييش بر ما بزرگ و دشوار است ، و رفتنش از ميان ما ، ما را اندوهگين ساخته و به وحشت و ترس افكنده ، و مانند وداع كسي كه او را بر ما عهد و پيمان نگاهداشتني و احترام رعايت كردني و حق ادا و پرداخت شدني ثابت و پا برجاست ، پس ما مي گوييم : درود بر تواي بزرگترين ماه خدا ، و اي عيد ( روز جشن و شادي ) دوستان خدا

فنحن مودعوه وداع من عز فراقه علينا ، و غمنا و اوحشنا انصرافه عنا ، و لزمنا له الذمام المحفوظ ، و الحرمة المرعية ، و الحق المقضي ، فنحن قائلون : السلام عليك يا شهر الله الاكبر ، و يا عيد أوليائه .

امام سجاد (ع) : درود بر تو اي گراميترين وقتهايي كه ( با ما ) مصاحب و يار بودي ، و اي بهترين ماه در روزها و ساعتها

السلام عليك يا اكرم مصحوب من الاوقات ، و يا خير شهر في الايام و الساعات .