تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست ، و به وسيله قرآن هنگام ( رسيدن ) مرگ اندوه جان كندن و سختي ناله كردن و پي در پي بودن ناله هاي وقت جان كندن ( يا پي در پي بودن غرغره ها و به شمار افتادن نفسهاي در وقت جان سپردن ) را بر ما آسان فرما آنگاه كه جانها به چنبرهاي گردن رسد ( گفته اند : از لطف و توفيق خداوند متعال است به بندگان كه فرشته مرگ را در گرفتن جانها امر فرموده از انگشتهاي پا شروع نمايد آنگاه تدريجا و كم كم به بالا آيد يا به سينه و گلو رسد براي اين كه بنده در اين مدت بتواند از روي دل به خدا روآورد و وصيت و توبه نمايد پيش از آن كه عالم ديگر را به چشم ببيند و روحش از بدن بيرون شود كه از اين راه اميد به نيكويي پايان كار او مي باشد ) و گفته شود كيست افسونگر ؟ ( ياران و خويشان محتضر و مرگ رسيده گويند : كيست دعا خواند كه اين بيمار بهبودي يابد ؟ يا كيست كه بتواند اين انسان را كه نزديك مردن است به افسون بهبودي دهد ؟ كسي نيست و نمي تواند ! يا برخي از فرشتگان گويند : كدام يك از شما فرشتگان روح اين محتضر را بالا مي بريد ، فرشتگان رحمت يا فرشتگان عذاب ؟ اين جمله از دعا اقتباس از قول خداي تعالي است " سوره 75 ، آيه 26 " : كلا اذا بلغت التراقي ( آيه 27 ) وقيل من راق يعني چنين نيست " كه دنيا خواهان دل بر دنيا توانند نهاد و از آخرت غفلت نمايند " چون جانشان به چنبر گردن رسد و گفته شود : كيست افسونگر " به دعا يا طبيب و بهبودي دهنده به دوا " ) و فرشته مرگ براي گرفتن آن جانها از پرده هاي پنهانيها ( ي از عقل و علم بشر ) آشكار گردد ، و آنها را به تيرهاي ترس فراق و جدايي ( از دنيا ) از كمان مرگها بزند ، و براي آن جانها جامي را كه زهرآلوده است چشيدن از آن از زهر مرگ آميخته سازد ، و كوچ كردن و روان شدن ما ( از دنيا ) به سوي آخرت نزديك شود ، و اعمال و كردارها ( مانند ) گردن بندهاي در گردنها گردد ( اشاره به قول خداي تعالي " سوره 17 ، آيه 13 " : وكل انسان الزمناه طائره في عنقه يعني و عمل هر انساني را " هر كه باشد " در گردن او واجب و لازم گردانيديم " عملش با اوست و مانند گردن بند هرگز از او جدا نمي شود " ) و تا وعده گاه روز به هم رسيدن ( روز قيامت كه جانها با بدنها ، يا اهل آسمان با اهل زمين ، يا ستمگر با ستم كشيده يا غير آنها كه خدا مي داند به هم رسند ) گورها آرامگاه باشد

اللهم صل علي محمد و آله ، و هون بالقرآن عند الموت علي انفسنا كرب السياق ، و جهد الانين ، و ترادف الحشارج إذا بلغت النفوس التراقي ، و قيل من راق ؟ و تجلي ملك الموت لقبضها من حجب الغيوب ، و رماها عن قوس المنايا باسهم وحشة الفراق ، و داف لها من ذعاف الموت كأسا مسمومة المذاق ، و دنا منا الي الاخرة رحيل و انطلاق ، و صارت الاعمال قلائد في الاعناق ، و كانت القبور هي المأوي الي ميقات يوم التلاق .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست ، و فرود آمدن به خانه كهنه ( از هم ريخته : قبر ) و بسيار ماندن در ميان طبقه هاي خاك را براي ما مبارك و نيكو ساز ، و قبرها را پس از مفارقت و جدايي از دنيا براي ما ( تا رسيدن به بهشت ) بهترين منزلها قرار ده ( رسول خدا - صلي الله عليه وآله - فرموده : قبر نخست منزل از منزلهاي آخرت است اگر كسي از آن نجات و رهايي يافت پس از آن آسانتر از آن است ، اگر نجات نيافت پس از آن سختتر از آن است ) و تنگي لحدهامان ( شكافتگيهاي قبر ) را به وسيله رحمت و مهربانيت گشاده گردان ، و ما را در ميان گروه بسياري كه در قيامت حاضر مي شوند به گناههاي تباه سازنده مان رسوا مكن

اللهم صل علي محمد و آله ، و بارك لنا في حول دار البلي ، و طول المقامة بين اطباق الثري ، و اجعل القبور بعد فراق الدنيا خير منازلنا ، و افسح لنا برحمتك في ضيق ملاحدنا ، و لا تفضحنا في حاضري القيمة بموبقات اثامنا .

امام سجاد (ع) : و به وسيله قرآن در جاي صف بستن و به يك رشته درآمدن در برابر تو بر خواري مقام و مرتبه ما رحم فرما ، و هنگام لرزيدن پل دوزخ در روز گذشتن از آن لغزش گامهاي ما را ثابت و پا برجا بدار ( اخبار بسيار از ائمه معصومين - عليهم السلام - رسيده : روز قيامت پلي بر روي دوزخ كشيده مي شود كه اول آن موقف و جاي ايستادن براي حساب و وارسي است و آخر آن بر در بهشت است ، هر كه خدا را اطاعت كرده از آن مي گذرد و به بهشت مي رود و هر كه او را معصيت نموده از دو سمت آن به آتش مي افتد ، و در وصف آن رسيده : كه از مو باريكتر و از شمشير برنده تر است ، و مؤمن مانند برق تندرو از آن مي گذرد ، و در بعض اخبار رسيده : صراط و پل دوزخ مي لرزد و اهلش را مي لرزاند به طوري كه مفاصل و پيوندهاي اندام ايشان به هم زده مي شود ، و مردم مانند مورچه هاي ريز در آتش مي افتند ، و جز كسي را كه خدا رحم مي كند از آن رهايي نمي يابند ) و پيش از برانگيختن ( زنده شدن در قيامت ) تاريكي قبرهاي ما را روشن فرما ، و ما را روز رستاخيز از هر اندوهي و از ترسهاي سخت روز قيامت ( كه مصيبت و سختي آن بالاترين مصائب و سختيهاست ) نجات ده

و ارحم بالقرآن في موقف العرض عليك ذل مقامنا ، و ثبت به عند اضطراب جسر جهنم يوم المجاز عليها زلل اقدامنا ، و نور به قبل البعث سدف قبورنا ، و نجنا به من كل كرب يوم القيمة و شدائد اهوال يوم الطامة .

امام سجاد (ع) : و روهاي ما را سفيد ( شادمانمان ) گردان روزي كه روهاي ستمگران سياه مي شود ( افسرده مي گردند ) در روز افسوس و پيشماني ( گمراهان ، اشاره به قول خداي تعالي " سوره 19 ، آيه 39 " : وانذرهم يوم الحسرة يعني ايشان را از روز پيشماني " روز قيامت " بترسان ) و براي ما در دلهاي اهل ايمان محبت و دوستي قرار ده ( اشاره به قول خداي تعالي " سوره 19 ، آيه 96 " : ان الذين امنوا وعملوا الصالحات سيجعل لهم الرحمن ودا يعني همانا آنان كه ايمان آوردند و كارهاي شايسته انجام دادند به زودي خداوند بخشاينده براي ايشان " در دلهاي مؤمنين " محبت و دوستي قرار مي دهد " چنان كه در دلهاي دشمنانشان رغب و ترس مي افكند " ) و زندگي را بر ما سخت و دشوار مگردان

و بيض وجوهنا يوم تسود وجوه الظلمة في يوم الحسرة و الندامة ، و اجعل لنا في صدور المؤمنين ودا ، و لا تجعل الحيوة علينا نكدا .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد - صلي الله عليه و آله - بنده و فرستاده خود درود فرست همچنان كه پيام تو را رسانيد ، و فرمانت را به صداي بلند و آشكارا بيان كرد ( اشاره به قول خداي تعالي " سوره 15 ، آيه 94 " : فاصدع بما تؤمر واعرض عن المشركين يعني پس به صداي بلند و آشكارا آنچه را كه به آن مأموري برسان و از كفار روبگردان ) و بندگانت را پند داد ( كه به راه حق درآيند )

اللهم صل علي محمد عبدك و رسولك كما بلغ رسالتك ، و صدع بامرك ، و نصح لعبادك .

امام سجاد (ع) : بار خدايا پيغمبر ما را - درودهاي تو بر او و بر آل او باد - روز رستاخيز از جهت مرتبه و مقام نزديكترين پيغمبران به خود ، و از جهت شفاعت و ميانجيگري ( از گناهكاران امت ) برترين ايشان ، و از جهت قدر و منزلت بزرگترين آنها ، و از جهت جاه و جلال آبرومندترين آنان نزد خود قرار ده

اللهم اجعل نبينا - صلواتك عليه و علي آله - يوم القيمة اقرب النبيين منك مجلسا ، و امكنهم منك شفاعة ، و اجلهم عندك قدرا ، و اوجههم عندك جاها .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل محمد درود فرست ، و بنا و ساختمان او را بلند كن ( دين مقدسش را بر همه اديان برتري ده ) و دليل او ( قرآن كريم ) را بزرگ گردان ( بر همه آشكار ساز ) و ترازوي ( حسنات ) او را سنگين نما ، و شفاعتش را ( درباره گنهگاران ) بپذير ، و منزلش را ( نزد خود ) نزديك ، و روسفيدش ( شادمانش ) فرما ، و نورش را كامل ( دينش را در همه جاي جهان منتشر ) ساز ، و درجه و مرتبه اش را بالا بر

اللهم صل علي محمد و آل محمد ، و شرف بنيانه ، و عظم برهانه ، و ثقل ميزانه ، و تقبل شفاعته ، و قرب وسيلته ، و بيض وجهه ، و اتم نوره ، و ارفع درجته .

امام سجاد (ع) : و ما را بر طريقه و روش او زنده بدار ، و بر دين او بميران ، و در راه آشكارش سير ده ، و به راه و طريقه اش ببر ، و از فرمانبران او قرار ده ، و در گروه او گرد آور ، و به حوض او ( نهري كه خداي تعالي در بهشت به آن حضرت عطا فرموده و برگزيدگان امت روز قيامت در آن وارد مي شوند ) وارد ساز ، و از جام آن حوض سيراب گردان

و احينا علي سنته ، و توفنا علي ملته و خذ بنا منهاجه ، و اسلك بنا سبيله ، و اجعلنا من اهل طاعته ، و احشرنا في زمرته ، و اوردنا حوضه ، و اسقنا بكأسه .

امام سجاد (ع) : و درود فرست - بار خدايا - بر محمد و آل او درودي كه به وسيله آن او را به بهترين نيكي و بخشش و بزرگواريت كه اميدوار است برساني ، زيرا تو داراي رحمت گشاده و بخشش بزرگي ( كه فنا و نيستي و كم شدن در آن راه ندارد )

و صل اللهم علي محمد و آله ، صلوة تبلغه بها افضل ما يأمل من خيرك و فضلك و كرامتك ، إنك ذو رحمة واسعة ، و فضل كريم .

امام سجاد (ع) : بار خدايا او را در برابر اين كه پيغامهاي تو را رسانيد ، و آيات ( قرآن مجيد ، يا نشانه هاي پروردگاري و يگانگي ) تو را ادا نمود ( مردم را به آن راهنمايي كرد ) و بندگانت را پند و اندرز داد ، و در راه تو ( به دست و زبان ) كوشش و كارزار كرد پاداش ده ، به بهترين پاداشي كه به يكي از فرشتگاني كه از خواص و نزديكان درگاه تو هستند ، و پيغمبران فرستاده شده برگزيده خود داده اي ، و درود و مهرباني و نيكيهاي بسيار خدا بر او و بر آل او كه ( از چركي جهل و ناداني ) پاكيزه و ( به علم و ايمان آراسته و از پليدي ميلاد و آلودگي معاصي و فساد ) پاكاند .

اللهم اجزه بما بلغ من رسالاتك ، و ادي من اياتك ، و نصح لعبادك ، و جاهد في سبيلك ، أفضل ما جزيت احدا من ملائكتك المقربين ، و أنبيائك المرسلين المصطفين ، و السلام عليه و علي آله الطيبين الطاهرين و رحمة الله و بركاته .