تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : و ما را از فريب آرزو سلامت و بي گزند و از بديهايش ايمن فرما ، و مرگ را در جلو ما برپا دار ( آني آن را از ياد ما مبر ) و ياد كردن ما آن را روزي پس از روزي ( يا روزي پس از روزهايي ) قرار مده ( ما را توفيق ده تا هميشه به ياد آن باشيم ، و روزي آن را از ياد مبريم كه مستلزم كوتاهي آرزو و كوشش در عبادت و بندگي و چشم پوشي از دنيا و كالاي آن و روآوردن به آخرت است )

و سلمنا من غروره ، و امنا من شروره ، و انصب الموت بين ايدينا نصبا ، و لا تجعل ذكر ناله غبا .

امام سجاد (ع) : و از اعمال شايسته عملي براي ما قرار ده ( توفيق بجا آوردن عمل شايسته اي به ما عطا فرما ) كه با آن بازگشت به سوي ( پاداش ) تو را دير شماريم ( در انجام آن عمل بكوشيم ) و بر زود رسيدن به ( رحمت ) تو حرص داشته باشيم تا مرگ براي ما جاي انس و آرامش باشد كه به آن انس گيريم ، و جاي الفت و دوستي باشد كه به سوي آن شوق داشته باشيم ، و خويشاوند نزديكي ( مانند زن و فرزند ) باشد كه نزديك شدن به او را دوست بداريم

و اجعل لنا من صالح الاعمال عملا نستبطئ معه المصير اليك ، و نحرص له علي وشك اللحاق بك حتي يكون الموت مأنسنا الذي نأنس به ، و مألفنا الذي نشتاق اليه ، و حامتنا التي نحب الدنو منها .

امام سجاد (ع) : پس هرگاه آن را بر ما حاضر نمودي و به ما واقع ساختي ما را به آن نيكبخت گردان در حالي كه زيارت و ديدار كننده ( آمدنش از روي مهرباني ) باشد ، و ما را به آن انس ده در حالي كه از راه رسد ، و ما را به مهماني آن بدبخت مكن ، و از ديدارش خوار و رسوا و سر به زير مفرما ، و آن را دري از درهاي آمرزش خود و كليدي از كليدها ( وسيله اي از وسيله ها ) ي رحمت خويش گردان

فإذا اوردته علينا و انزلته بنا فاسعدنا به زائرا ، و انسنابه قادما ، و لا تشقنا بضيافته ، و لا تخزنا بزيارته ، و اجعله بابا من ابواب مغفرتك ، و مفتاحا من مفاتيح رحمتك .

امام سجاد (ع) : ما را بميران هدايت شدگان ( به راه حق ) كه گمراهان نباشيم ، فرمانبران احكام و دستورها ) كه كراهت نداشته باشيم ، توبه كنندگان كه گناه نكنيم و اصرار و ايستادگي ( بر آن ) نورزيم ، اي ضامن پاداش نيكوكاران ( اشاره به قول خداي تعالي " سوره 9 ، آيه 120 " : ان الله لا يضيع اجر المحسنين يعني خدا پاداش نيكوكاران را تباه نمي گرداند ) و اي اصلاح كننده كردار تباهكاران ( اي خواهان صلاح كردار تباهكاران به اين كه فساد و تباهكاري را به صلاح و درستي تبديل كنند ، اين جمله با قول خداي تعالي " سوره 10 ، آيه 81 " : ان الله لا يصلح عمل المفسدين " خدا كردار تباهكاران را اصلاح نمي كند " منافات ندارد ، زيرا مراد از آيه اين است كه خدا كردار كسي را كه مي خواهد در دين فساد نمايد تباه مي گرداند تا حق از باطل و نادرستي آشكار گردد ) .

امتنا مهتدين غير ضالين ، طائعين غير مستكرهين ، تائبين غير عاصين و لا مصرين ، يا ضامن جزاء المحسنين ، و مستصلح عمل المفسدين .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست ، و بسترهاي گرامي داشتن خود را براي من بگستران ، و من را در آبشخورهاي رحمت و مهربانيت درآور ، و در ميان بهشت فرود آور ، و به برگرداندن از ( درگاه ) خود مرنجانم ، و به نوميدي از ( رحمت ) خويش نوميدم مگردان

اللهم صل علي محمد و آله ، و افرشني مهاد كرامتك ، و اوردني مشارع رحمتك ، و احللني بحبوحة جنتك ، و لا تسمني بالرد عنك ، و لا تحرمني بالخيبة منك .

امام سجاد (ع) : و من را به آنچه ( گناهاني كه ) بجا آورده ام در گرو مگير ( در برابر آنها پاداش خود را از من بازمدار ) و بر رفتار ( ناپسنديده ا)م مناقشه و خرده گيري مكن ، و رازم را آشكار و پنهانيم را ( كه جز تو كسي به آن آگاه نيست ) هويدا مفرما ، و كردارم را ( نيك يا بد ) در ميزان عدل مگذار ( مسنج ، زيرا بر اثر كمي حسنات و بسياري سيئات هلاك خواهم شد . ناگفته نماند : در آيات و روايات سخن از وزن و سنجش و ميزان و تراز و براي اعمال خلايق در روز قيامت بسيار است ، و بين علماي اسلام اختلاف است كه آيا آن وزن و سنجيدن كنايه از تعديل و برابر نمودن بين اعمال و جزاي بر آنهاست چنان كه شيخ مفيد - عليه الرحمه - فرموده ، يا سنجيدن نفس اعمال است در ترازويي كه مناسب آن عالم مي باشد چنان كه شيخ بهائي - رحمه الله - فرموده ) و حال و چگونگي من را در پيش چشم اشراف و بزرگان و رؤساء و پيشوايان مردم فاش مگردان

و لا تقاصني بما اجترحت ، و لا تناقشني بما اكتسبت ، و لا تبرز مكتومي ، و لا تكشف مستوري ، و لا تحمل علي ميزان الانصاف عملي ، و لا تعلن علي عيون الملاء خبري .

امام سجاد (ع) : از ايشان ( اشراف و بزرگان در روز رستاخيز ) پنهان دار آنچه ( گفتار و كردارم را در دنيا ) كه انتشار آن بر من ننگ است ، و آنچه نزد تو من را رسوا مي نمايد از آنان بپوشان

اخف عنهم ما يكون نشره علي عارا ، و اطو عنهم ما يلحقني عندك شنارا .

امام سجاد (ع) : به رضا و خشنودي خود درجه و پايه ( مقام و منزلت ) من را بلند كن ، و به آمرزش خود گرامي داشتنم را كامل نما ، و من را در رشته اصحاب يمين و ياران دست راست ( آنان كه داراي مقام ارجمند هستند ) درآور ، و در راههاي ايمن شدگان ( از آفات دنيا و عقوبات آخرت ) ببر ، و در گروه رستگاران قرار ده ، و مجلسهاي شايستگان ( پرهيزكاران ) را به وسيله ( رفت و آمد و معاشرت و آميزش ) من آباد گردان ، دعايم را روا فرما اي پروردگار جهانيان .

شرف درجتي برضوانك ، و اكمل كرامتي بغفرانك ، و أنظمني في اصحاب اليمن ، و وجهني في مسالك الامنين ، و اجعلني في فوج الفائزين ، و اعمر بي مجالس الصالحين ، امين رب العالمين .

امام سجاد (ع) : بار خدايا تو من را بر ختم ( خواندن از آغاز تا انجام ) كتاب خود ياري نمودي ( توفيق دادي ) همان كتابي كه آن را نور و روشنايي فرستادي ( كه به وسيله آن گمراهي و رستگاري و حلال و حرام آشكار گرديده ، اشاره به فرمايش خداي تعالي " سوره 4 ، آيه 174 " : وانزلنا اليكم نورا مبينا يعني و به سوي شما نوري آشكار و تابان " قرآن " فرستاديم ) و بر هر كتابي كه ( به پيغمبران گذشته ) نازل كردي گواه گردانيدي ( تا به درستي آن گواهي دهد ، اشاره به قول خداي تعالي " سوره 5 ، آيه 48 " : وانزلنا اليك الكتاب بالحق مصدقا لما بين يديه من الكتاب ومهيمنا عليه يعني ما بر تو كتاب " قرآن شريف " را به حق و راستي فرستاديم كه كتابهايي را كه در برابر آن است تصديق نموده و بر " راستي و درستي " آنها گواه است ) و بر هر حديث و سخني كه فرموده اي برتري داده اي ( چون در آن اخبار امتهاي گذشته و اخبار آينده و آنچه را كه بندگان تا روز قيامت به آن نيازمندند به پاكيزه ترين لفظ در نيكوترين نظم و ترتيب بيان شده است ، اشاره به قول خداي تعالي " سوره 39 ، آيه 23 " : الله نزل احسن الحديث كتابا متشابها يعني خدا نيكوترين حديث و سخن را فرستاد كه آن كتابي است كه " آياتش در كمال فصاحت و اعجاز " شبيه و مانند يكديگر است )

اللهم إنك اعنتني علي ختم كتابك الذي انزلته نورا ، و جعلته مهيمنا علي كل كتاب انزلته ، و فضلته علي كل حديث قصصته .

امام سجاد (ع) : و آن را فرقان و جداكننده ( بين حق و باطل ) گردانيده اي كه به وسيله آن حلال و حرام خود را از هم جدا كرده اي ، و قرآن و خوانده شده اي كه به آن راههاي احكامت را هويدا ساخته اي ، و كتاب و نوشته شده اي كه آن را براي بندگانت تفصيل و شرح داده اند ( : يعني در واجبات ، محرمات ، مستحبات ، مكروهات و مباحات ، و برخي در عقوبات ، اخلاق ، آداب و مواعظ ، و پاره اي در اخبار گذشته و آينده و درباره بهشت و بهشتيان و دوزخ و دوزخيان و مانند آن ) و وحيي كه آن را بر پيغمبر محمد - رحمتها و درودهاي تو بر او و آل او باد - فرو فرستاده اي

و فرقانا فرقت به بين حلالك و حرامك ، و قرآنا اعربت به عن شرائع احكامك ، و كتابا فصلته لعبادك تفصيلا ، و وحيا انزلته علي نبيك محمد - صلواتك عليه و آله - تنزيلا .