تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : بار خدايا از تو درخواست مي كنم كه به من ببخشي - اي خداي من - چيزي را كه بخشيدن آن از تو چيزي نمي كاهد ، و برداشتن باري ( عفو از گناهان ) را از تو مي خواهم كه برداشتن آن تو را گرانبار نمي گرداند ( بر تو آسان است )

اللهم إني استوهبك - يا الهي - ما لا ينقصك بذله ، و استحملك ما لا يبهظك حمله .

امام سجاد (ع) : از تو درخواست مي كنم كه به من ببخشي - اي خداي من - نفس من را كه آن را نيافريدي تا از بدي و زياني به وسيله آن خود را بازداري ، يا به سبب آن به سودي راه جويي ، ولي آن را آفريدي براي ثابت كردن ( بندگان ) قدرت و تواناييت ( را ) بر آفريدن مانند آن ، و براي حجت و دليل آوردن بر آفريدن شبيه آن ( غرض از آفرينش آن است كه بندگان به قدرت و عظمت او پي برده او را بپرستند تا رضا و خشنودي و رحمت و مهربانيش را به دست آورده رستگار شوند ، نه آن كه آفريننده خواسته سودي برد كه آن نقص است و او از نقايص منزه و پاك مي باشد )

استوهبك - يا الهي - نفسي التي لم تخلقها لتمتنع بها من سوء ، أو لتطرق بها الي نفع ، و لكن انشأتها اثباتا لقدرتك علي مثلها ، و احتجاجا بها علي شكلها .

امام سجاد (ع) : و از تو مي خواهم كه گناهم را از من برگيري ( بيامرزي ) كه زير بار رفتن آن من را سنگين بار كرده ، و از تو ياري مي طلبم بر آنچه ( گناهاني كه ) سنگيني ( كيفر ) آن من را گرانبار ( وامانده و بيچاره ) نموده

و استحملك من ذنوبي ما قد بهظني حمله ، و استعين بك علي ما قد فدحني ثقله .

امام سجاد (ع) : پس بر محمد و آل او درود فرست ، و نفس من را با اين كه به خود ستم كرده ببخش ، و رحمتت را به برداشتن بار گرانم بگمار ( براي آمرزش گناهانم من را مشمول رحمت خود گردان ) زيرا چه بسا رحمت تو به بدكاران رسيده و چه بسا عفو تو ستمكاران را فراگرفته

فصل علي محمد و آله ، و هب لنفسي علي ظلمها نفسي ، و وكل رحمتك ، باحتمال اصري ، فكم قد لحقت رحمتك بالمسيئين ، و كم قد شمل عفوك الظالمين .

امام سجاد (ع) : پس بر محمد و آل او درود فرست ، و من را پيشواي كساني گردان كه به گذشت خود آنها را از افتادنگاههاي خطاكاران به پا داشته ( نگهداري كرده ) اي ، و به توفيق خويش آنان را از مهلكه ها و گرفتاريها ( كيفرها ) ي گنهكاران رهايي داده ( آمرزيده )اي ، پس از گير خشمت رها شده عفوت گرديده و از بند عدلت آزاد شده احسانت گشته اند

فصل علي محمد و آله ، و اجعلني أسوة من قد أنهضته بتجاوزك عن مصارع الخاطئين ، و خلصته بتوفيقك من ورطات المجرمين ، فاصبح طليق عفوك من اسار سخطك ، و عتيق صنعك من وثاق عدلك .

امام سجاد (ع) : تو اگر چنين كني ( من را پيشواي آنها گرداني ) - اي خداي من - آن را درباره كسي بجا مي آوري كه شايستگي كيفر تو را ( براي خود ) انكار نمي كند ، و نفس خود را از سزاوار بودن عقاب تو منزه و پاك نمي داند

إنك إن تفعل ذلك - يا الهي - تفعله بمن لا يجحد استحقاق عقوبتك ، و لا يبرئ نفسه من استيجاب نقمتك .

امام سجاد (ع) : آن رفتار را به كسي مي كني - اي خداي من - كه ترسش از تو از طمع و آزش در ( رحمت ) تو بيشتر است ، و به كسي كه نوميديش از نجات ( عذاب ) از اميدواريش براي رهايي ( از آن ) استوارتر مي باشد ( و اين گفتار ) نه به جهت آن است كه نوميديش نوميدي از رحمت ، يا طمعش از روي فريب خوردن ( از رحمت تو ) باشد بلكه براي آن است كه نيكيهايش ميان بديهايش اندك ( كه به حساب نمي آيد ) و دليلهايش در همه دادخواهيها و گناهان او سست است

تفعل ذلك - يا الهي - بمن خوفه منك اكثر من طمعه فيك و بمن يأسه من النجاة أوكد من رجائه للخلاص ، لا أن يكون يأسه قنوطا ، أو أن يكون طمعه اغترارا ، بل لقلة حسناته بين سيئاته ، و ضعف حججه في جميع تبعاته .

امام سجاد (ع) : و اما تو - اي خداي من - شايسته اي كه صديقين و بسيار راستگويان ( پيغمبران ) به ( رحمت ) تو مغرور نشده فريب نمي خورند ( در قرآن كريم " سوره 7 ، آيه 99 " مي فرمايد : فلا يامن مكر الله الا القوم الخاسرون يعني از مكر و عذاب خدا ايمن نيستند مگر گروهي كه زيانكارانند ) و گناهكاران از ( عفو و گذشت ) تو نوميد نگردند ( در قرآن شريف " سوره 12 ، آيه 87 " مي فرمايد : انه لا يياس من روح الله الا القوم الكافرون يعني جز كساني كه كافرند از رحمت خدا نوميد نمي شوند ) زيرا تو پروردگار بزرگي مي باشي كه كسي را از فضل و احسان خود بازنمي دارد ، و همه حق خويش را از كسي نمي گيرد

فأما أنت - يا الهي - فاهل أن لا يغتر بك الصديقون ، و لا ييأس منك المجرمون ، لأنك الرب العظيم الذي لا يمنع احدا فضله ، و لا يستقصي من احد حقه .

امام سجاد (ع) : ذكر و ياد تو ( تسبيح : سبحان الله ، تحميد : الحمدلله ، تهليل : لا اله الا الله و مانند آنها ) برتر است از يادشدگان ( به محاسن و نيكوييها ) و نامهايت ( اسماء الحسني ) پاك و پاكيزه است از اين كه حسب و نسب داران به آن ناميده شوند ، و نعمتت در همه آفريدگان پراكنده است ، پس تو را است سپاس بر آن عطا و بخشش اي پروردگار جهانيان .

تعالي ذكرك عن المذكورين و تقدست اسماؤك عن المنسوبين ، و فشت نعمتك في جميع المخلوقين ، فلك الحمد علي ذلك يا رب العالمين .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست ، و ما را از آرزوي دراز بازدار ( چون آرزوي دراز آخرت را از ياد مي برد و بر اثر آن انسان بدبخت مي گردد ، در نهج البلاغه است حضرت اميرالمؤمنين - عليه السلام - فرموده : ايها الناس ان اخوف ما اخاف عليكم اثنان : اتباع الهوي وطول الامل ، فاما اتباع الهوي فيصد عن الحق ، واما طول الامل فينسي الاخرة يعني اي مردم ترسناكترين چيزي كه از ابتلاي شما به آن مي ترسم دو چيز است : اول پيروي از هواي نفس ، دوم آرزوي بي شمار ، اما پيروي از هواي نفس شخص را از راه حق بازمي دارد ، و آرزوي بي حساب آخرت را از ياد مي برد ) و با كردار راست و درست ( به طوري كه واجب است ) آرزو را از ما دور گردان تا اين كه تمام كردن ساعتي را پس از ساعتي و دريافتن روزي را پس از روزي و پيوستگي نفسي را به نفسي و در پي آمدن گامي را در پي گامي آرزو نكنيم

اللهم صل علي محمد و آله ، و اكفنا طول الامل ، و قصره عنا بصدق العمل حتي لا نؤمل استتمام ساعة بعد ساعة ، و لا استيفاء يوم بعد يوم ، و لا اتصال نفس بنفس ، و لا لحوق قدم بقدم .