تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : بسا نهي تو را كه بجا آورديم ، و بسا امر و فرماني را كه ما را بر آن آگاه ساختي از آن تجاوز كرديم ، و بسا بدي كه به دست آورديم ، و گناهي كه مرتكب شديم ، در حالي كه تو بر آن آگاه بودي نه نگاه كنندگان ، و بر هويدا كردن آن توانا بودي بيشتر از توانايان ، عافيت و رهايي دادن تو براي ما پيش چشم ايشان پرده و در برابر گوشهاشان سد و مانع بود

كم نهي لك قد اتيناه ، و امر قد وقفتنا عليه فتعديناه ، و سيئة اكتسبناها ، و خطيئة ارتكبناها ، كنت المطلع عليها دون الناظرين ، و القادر علي اعلانها فوق القادرين ، كانت عافيتك لنا حجابا دون ابصارهم ، و ردما دون اسماعهم .

امام سجاد (ع) : پس آنچه از آن شرم آيد را كه پوشاندي و زشتي را كه پنهان نمودي براي ما پند دهنده و بازدارنده از بدخويي و بجا آوردن گناه و كوشش به توبه نابودكننده ( گناه ) و راه ستوده ( به كردار و گفتار نيك ) قرار ده

فاجعل ما سترت من العورة ، و اخفيت من الدخيلة ، واعظا لنا ، و زاجرا عن سوء الخلق ، و اقتراف الخطيئة ، و سعيا الي التوبة الماحية ، و الطريق المحمودة .

امام سجاد (ع) : و وقت در سعي و كوشش براي توبه را نزديك گردان ، و ما را از جانب خود به غفلت و ناداني گرفتار مكن ( به خود وامگذار ) چون ما به سوي تو خواهان ( اميدوار به عفو و گذشت تو ) و از گناهان توبه كننده ايم

و قرب الوقت فيه ، و لا تسمنا الغفلة عنك ، إنا اليك راغبون ، و من الذنوب تائبون .

امام سجاد (ع) : و بار خدايا درود فرست بر برگزيده ات از خلق خود : محمد - صلي الله عليه و آله - و اهل بيت او ( فرزندانش و اميرالمؤمنين و فرزندان آن حضرت - عليهم السلام - ) كه از آفريدگانت برگزيده و پاكانند ، و چنان كه ( در قرآن مجيد ) امر فرموده اي ما را در برابر آنان شنوندگان ( سخنانشان ) و فرمان برداران ( دستورهاشان ) گردان ( اشاره به قول خداي تعالي " سوره 4 ، آيه 59 " : يا ايها الذين امنوا اطيعو الله واطيعوا الرسول واولي الامر منكم يعني اي كساني كه ايمان آورديد خدا و رسول و فرمانداران " از جانب خدا و رسول : امير المؤمنين و يازده فرزند آن حضرت - عليهم السلام - " را اطاعت كنيد . حضرت باقر - عليه السلام - فرموده : " خداي تعالي در اين آيه " تنها ما را قصد نموده و خواسته ، همه مؤمنين را تا روز قيامت به طاعت و فرمانبري از ما امر فرموده است . شيخ بهاء الدين ابوالحسن علي ابن عيسي ابن ابي الفتح اربلي " اربل نام شهري است نزديك موصل از سمت شرق " كه از بزرگان علماي اماميه - قدس الله ارواحهم - و مورد اعتماد همه است در كتاب خود : كشف الغمه في معرفة الائمة از جابر ابن يزيد جعفي نقل مي كند كه او گفته از جابر ابن عبدالله شنيدم كه مي گفت : چون خداي تعالي يا ايها الذين امنوا اطيعوا الرسول و اولي الامر منكم را بر پيغمبر - صلي الله عليه و آله - فرستاد گفتم : يا رسول الله خدا و رسول او را شناختيم ، اولي الأمر و فرمانداران را كه خدا طاعت ايشان را به طاعت تو پيوسته كدامند ؟ حضرت فرمود : ايشان جانشينان و پيشوايان هدايت و رستگاري پس از من هستند ، اول آنان علي ابن ابيطالب است ، پس از او حسن ، پس از او حسين ، پس از او علي ابن الحسين ، پس از او محمد ابن علي كه در تورية مشهور به باقر " شكافنده علم " است ، و بزودي اي جابر تو او را خواهي دريافت ، چون او را ديدار نمودي از جانب من به او سلام برسان ، پس از او صادق جعفر ابن محمد ، پس از او موسي ابن جعفر ، پس از او علي ابن موسي ، پس از او محمد ابن علي ، پس از او علي ابن محمد ، پس از او حسن ابن علي ، پس از او هم نام و هم كينه من حجت و دليل خدا در زمين و بازمانده او در اين بندگانش : محمد ابن حسن ابن علي ، اوست كه خداي عز وجل بر دستهاي او مشارق و مغارب زمين " هر كجا كه خورشيد طلوع و غروب نمايد يعني همه جهان " را مي گشايد و اوست كه از پيروان و دوستان خود غيبت نموده پنهان مي گردد چنان پنهاني كه در آن بر قول به امامت او ثابت و پا برجا نمي ماند جز كسي كه خدا دل او را براي ايمان آزمايش نموده " ايمانش محكم و استوار " است ، جابر گفت گفتم : يا رسول الله آيا شيعه آن بزرگوار از او در زمان غيبتش سود مي برد ؟ فرمود : آري قسم به آن كسي كه من را به حق و درستي برانگيخت از نور و روشنايي " وجود مقدس " او روشنايي مي طلبند و از ولايت و دوستي او در غيبتش بهره مند مي گردند مانند بهره بردن مردم از خورشيد هر چند ابر در جلو آن برآيد ، اي جابر اين " گفتار " از راز و علم خداست كه " از ديگران " پنهان مي باشد " پس تو آن را پنهان كن جز از كسي كه شايسته آن است ) .

و صل علي خيرتك اللهم من خلقك : محمد و عترته الصفوة من بريتك الطاهرين و اجعلنا سامعين و مطيعين كما امرت .

امام سجاد (ع) : سپاس خدا را است براي رضا و خشنودي به قضا و قدر خدا ( در آنچه خواسته ) گواهي مي دهم كه خدا معيشتها و چيزهايي كه زندگي بندگانش به آنها وابسته است و به عدل درستي ( بي افراط و تفريط ) قسمت نموده ( هر كه را به فراخور او روزي داده ، اشاره به فرمايش خداي تعالي " سوره 43 ، آيه 32 " : نحن قسمنا بينهم معيشتهم في الحيوة الدنيا يعني ما معيشت ايشان را در زندگاني دنيا ميانشان تقسيم كرده ايم . در حديث قدسي است : و برخي از بندگان من كسي است كه جز فقر و بي چيزي صلاح او نيست ، اگر او را غني و توانگر كنم توانگري تباهش مي سازد ، و برخي از بندگانم كسي است كه جز توانگري صلاح او نمي باشد ، اگر او را فقير نمايم فقر تباهش گرداند . بنابراين توانگر كردن كسي را كه جز بي چيزي صلاح نيست افراط و بي چيز نمودن آن را كه جز توانگري صلاح نمي باشد تفريط خواهد بود ، و عدل آن است كه اصلاح هر يك از آنها به آن باشد ) و با همه آفريدگانش با فضل و احسان ( برايشان ) رفتار نموده

الحمد لله رضي بحكم الله ، شهدت أن الله قسم معايش عباده بالعدل ، و اخذ علي جميع خلقه بالفضل .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست ، و من را بر اثر آنچه ( دارايي كه ) به ايشان ( ثروتمندان ) داده اي پريشان مگردان كه بر آفريدگانت رشگ برده و قضا و قدر تو را خوار شمارم ، و آنان را بر اثر آنچه ( كالاي دنيا كه ) از من بازداشته اي گرفتار مكن ( به اينكه كبر و سرفرازي نموده من را پست بينند و از اين راه گناهكار شوند )

اللهم صل علي محمد و آله ، و لا تفتني بما اعطيتهم ، و لا تفتنهم بما منعتني فاحسد خلقك ، و اغمط حكمك .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست ، و من را به قضا و قدر خود دلخوش گردان ، و سينه ام را در چيزهايي كه مقدر نموده اي فراخ كن ( من را از آنها شاد و خشنود فرما ) و اعتماد و تكيه گاهي به من ببخش تا با آن اقرار كنم كه قضا و قدر تو جز به نيكي روان نگشته ، و شكر و سپاس من را براي خود بر آنچه از من بازداشته اي از شكرم تو را بر آنچه به من بخشيده اي كاملتر قرار ده ( زير آنچه كه از او بازداشته صلاحش در آن بوده و اگر بازنمي داشت به او زيان رسيده و تباه مي گشت ، چنان كه در حديث قدسي بيان شد ، و دفع ضرر و زيان مهمتر از جلب نفع و سود است ، بنابراين لازم است كه شكر بر مهمتر كاملتر باشد )

اللهم صل علي محمد و آله ، و طيب بقضائك نفسي ، و وسع بمواقع حكمك صدري و هب لي الثقة لاقر معها بأن قضاءك لم يجر إلا بالخيرة و اجعل شكري لك علي ما زويت عني اوفر من شكري إياك علي ما خولتني .

امام سجاد (ع) : و من را نگهدار از اين كه به فقيري ، پستي و به صاحب ثروتي ، برتري گمان برم ، زيرا شريف و بزرگوار كسي است كه طاعت و پيروي تو او را شريف گردانيده ، عزيز و گرامي كسي است كه عبادت و بندگيت او را عزيز نموده است

و اعصمني من أن اظن بذي عدم خساسة ، أو اظن بصاحب ثروة فضلا ، فإن الشريف من شرفته طاعتك ، و العزيز من اعزته عبادتك .

امام سجاد (ع) : پس بر محمد و آل او درود فرست ، و به ما ببخش ثروت و دارايي ( احسان و نيكيت ) را كه فاني و نيست نمي گردد ، و ما را به عزت و بزرگي كه از دست نمي رود ( توفيق عبادت و بندگي ) تأييد و كمك فرما ، و در پادشاهي جاودان ( بهشت ) روانه ساز ، زيرا تو يگانه يكتاي هميشه اي كه فرزند نداري و فرزند كسي نمي باشي و هيچكس مانند و همتاي تو نبوده است .

فصل علي محمد و آله ، و متعنا بثروة لا تنفد ، و أيدنا بعز لا يفقد ، و اسرحنا في ملك الابد ، إنك الواحد الاحد الصمد ، الذي لم تلد و لم تولد و لم يكن لك كفوا احد .

امام سجاد (ع) : بار خدايا اين برق و رعد ( يا اين ابر و برق يا اين ابر و رعد ) دو نشانه از نشانه هاي تو و دو خدمتگزار از خدمتگزاران تواند كه در فرمانبري از تو به رساندن رحمت سود دهنده يا عذاب زيان رسان مي شتابند ، پس به سبب آنها باران ضرر و زيان ( باراني كه ساختمانها و كشتزارها را ويران نمايد ) بر ما مبار ، و رخت بلا و گرفتاري بر ما مپوشان ( ما را به تنگي در زندگي و بي آذوقه گي گرفتار مكن )

اللهم إن هذين ايتان من اياتك ، و هذين عونان من اعوانك ، يبتدران طاعتك برحمة نافعة أو نقمة ضارة ، فلا تمطرنا بهما مطر السوء ، و لا تلبسنا بهما لباس البلاء .