تبیان، دستیار زندگی

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اِذا كانَ لَكَ فى كُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیالى شَهْرِنا هذا رِقابٌ یُعْتِقُها عَفْوُكَ، اَوْیَهَبُها صَفْحُكَ، فَاجْعَلْ رِقابَنا مِنْ تِلْكَ‏الرِّقابِ، وَاجْعَلْنا لِشَهْرِنا مِنْ خَیْرِ اَهْلٍ وَ اَصْحابٍ.

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و هرگاه در هر شب از شب هاى این ماه براى تو بندگانى باشد كه عفو و بخشیدنت آنها را آزاد مى‏نماید، یا گذشتت ایشان را مى‏بخشد پس ما بندگان را از آن بندگان به گردان ، و ما را براى این ماه، از بهترین شایستگان و یاران (برگزیدگان) قرار ده.

شلمچه تا حلبچه تدوین و نگارش: محمد درودیان  چاپ و صحافی: مركز مطالعات و تحقیقات جنگ  چاپ دوم: 1379 شمارگان: 3000 نسخه

"شلمچه تا حلبچه" عنوان جلد چهارم از مجموعه سیری در جنگ ایران و عراق می باشد که  به بررسی وقایع سیاسی _ نظامی جنگ در حد فاصل عملیات های کربلای 5 (دی 1365) و والفجر 10 (اسفند 1366) پرداخته است.

کتاب "شلمچه  تا حلبچه" بر پایه واقعیت ها و رخدادهای سیاسی و نظامی جنگ طی مقطع زمانی مذکور، در سه فصل تنظیم شده است. فصل نخست کتاب با عنوان "جنگ در آستانه سال 66" به بررسی تحولات جنگ در سال 65 و تاثیر آن بر اتخاذ رهیافت جدید ایران و عراق همراه با تشریح مواضع آمریکا و شوروی(پیشین)، اختصاص یافته است. اصولا توضیحات مندرج در این فصل، زمینه و بستر اصلی شکل گیری روند جدید جنگ را در سال 1366 ترسیم می کند.

زمینه های گسترش بحران در خلیج فارس، با تشدید حملات عراق به پایانه های نفتی و نفتکش های ایران و مقابله به مثل جمهوری اسلامی، مدخل مباحث فصل دوم کتاب که تحت عنوان "گسترش جنگ در خلیج فارس" تنظیم شده است. عراقی ها با تکیه بر برتری هوایی و با بهره برداری از فضای شدیداً متشنج آمریکا و ایران، تهاجمات خود را با هدف "بین المللی کردن جنگ"، گسترش دادند. واکنش ایران در مورد اقدامات عراق، به درخواست کویت از آمریکا برای اسکورت نفتکش های این کشور منجر شد. نگرانی آمریکا از عواقب و پیامدهای پذیرش درخواست کویت و بحث های مناقشه آمیزی که میان کنگره و دولت آمریکا در گرفت، سبب شد تا در مرحله نخست، آمریکا از اجابت این درخواست خودداری کند. ارائه این پیشنهاد به شوروی(پیشین) و موافقت روس ها با اجاره دادن سه نفت کش به کویت، سبب گردید تا آمریکا سرانجام پرچم خود را برفراز نفتکش های کویت به اهتزاز در آورد.

مراحل درگیری میان ایران و آمریکا در ماه های شهریور و مهر سال 1366، همراه با بررسی نتایج و بازتاب های آن، بخش های پایانی فصل دوم کتاب را تشکیل می دهند.

کلیه تلاش های ایران در سال 1366 در فصل سوم کتاب تحت عنوان "جنگ در غرب کشور و آزاد سازی حلبچه" مورد بررسی قرار گرفته است. عملیات های کربلای 10، فتح 5، نصر 4،و نصر 7 گرچه در نیمه نخست سال 1366 انجام گرفت که از نظر زمانی بر رخدادهای خلیج فارس تقدم دارد، لیکن به دلیل سنخیت آن و از همه مهمتر تاثیر این سلسله عملیات در شکل گیری و اجرای استراتژی جدید ایران در منطقه غرب کشور، کلیه مباحث نظامی دز این فصل تشریح و تجزیه و تحلیل شده است.

«مثل این که اولین بارش بود پا به منطقه عملیاتی می گذاشت. از آن آدم هایی بود که فکر می کرد مأمور شده است که انسانهای گناهکار، به خصوص عراقی های فریب خورده را به راه راست هدایت کرده، کلید بهشت را دستشان بدهد. شده بود مسؤول تبلیغات گردان. دیگر از دستش ذله شده بودیم. وقت و بی وقت بلندگوهای خط اول را به کار می انداخت و صدای نوحه و مارش عملیات تو آسمان پخش می شد و عراقی ها مگسی می شدند و هر چی مهمات داشتند سر مای بدبخت خالی می کردند. از رو هم نمی رفت. تا این که انگار طرف مقابل، یعنی عراقی ها هم دست به مقابله به مثل زدند و آن ها هم بلندگو آوردند و نمایش تکمیل شد. مسؤول تبلیغات برای این که روی آنها را کم کند، نوار «کربلا، کربلا، ما داریم می آییم» را گذاشت. لحظه ای بعد صدای نعره خری از بلندگوی عراقی ها پخش شد که: «آمدی، آمدی، خوش آمدی جانم به قربان شما. قدمت روی چشام. صفا آوردی تو برام!» تمام بچه ها از خنده ریسه رفتند و مسؤول تبلیغات رویش را کم کرد و کاسه کوزه اش را جمع کرد و رفت.»

رفاقت به سبک تانک نوشته: داوود امیریان  چاپ و صحافی: سوره مهر  چاپ اول: 1381 شمارگان: 4400 نسخه

«رفاقت به سبک تانک» عنوان مجموعه طنزهای نویسنده معاصر داوود امیریان است که اخیرا انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب کرده است. کتاب حاضر شامل 47 قطعه طنز پیرامون حوادث جنگ است.

درنگاه  اول به نظر می رسد که این کتاب مجموعه ای پراکنده از طنز های جبهه است ولی در نگاه بهتر به آن یک سیر کلی در این مجموعه به چشم می خورد. نویسنده سعی کرده برای کتاب خود شروع و پایانی مناسب داشته باشد. کتاب با داستانواره «می روم حلیم بخرم» شروع می شود که در آن نوجوانی شوق رفتن به جبهه را دارد. داستانواره هایی که در ادامه روایت می شوند به نوعی روند تکمیلی این طرح داستانی هستند. با توجه به تعدد روایتهای مختلف، آدم های مختلفی در کتاب حاضر حضور دارند که همگی در روایت های جداگانه ای ایفای نقش می کنند . همگی این آدم ها به ظاهر استقلال شخصیت دارند، اما با پیشروی مخاطب در صفحات میانی کتاب، مخاطب به طور غیرمستقیم درمی یابد که این آدم ها هر کدام به نوعی مکمل شخصیت دیگری هستند. این آدم های به ظاهر پراکنده در کلیت اثر به سمت وجه های مشترکی حرکت می کنند.

 اشتراک آرمان، اشتراک موقعیت زمانی و مکانی، اشتراکات عقیدتی، اشتراک انگیزه مبارزه و... با عث شده که همگی در حالات  روحی هماهنگ جلوه های متفاوتی پیدا کنند.
 بذله گویی و شوخ طبعی در موقعیت های امن و مفرح امری عادی است اما میدانهای جنگ که در آن اضطراب و دلهره از هر سو در حال باریدن است، این خنده ها و شوخ طبعی ها در واقع هنری است که فقط از عهده آدم های خاصی برمی آید که نشان از آرامش عجیب و مثال زدنی آنان دارد که از جنس بشر معمولی نیست.  امیریان نمونه هایی از این انسان ها را در کتاب خود به تصویر کشده است.

وَ قِیلَ لَهُ صِفْ لَنَا الْعَاقِلَ فَقَالَ ع هُوَ الَّذِى یَضَعُ الشَّیْ‏ءَ مَوَاضِعَهُ فَقِیلَ فَصِفْ لَنَا الْجَاهِلَ فَقَالَ قَدْ فَعَلْتُ .
قال الرضى یعنى أن الجاهل هو الذى لا یضع الشی‏ء مواضعه فكأن ترك صفته صفة له إذ كان بخلاف وصف العاقل .

و درود خدا بر او ، فرمود : (به امام گفتند، عاقل را به ما بشناسان ، پاسخ داد:) خردمند آن است كه هر چیزى را در جاى خود مى نهد. (گفتند پس جاهل را تعریف كن فرمود) با معرفى خردمند، جاهل را نیز شناساندم . (یعنى جاهل كسى كه هر چیزى را در جاى خود نمى گذارد ، بنابراین با ترك معرفى مجدد جاهل را شناساند).

وَ قَالَ [علیه السلام] خِیَارُ خِصَالِ النِّسَاءِ شِرَارُ خِصَالِ الرِّجَالِ الزَّهْوُ وَ الْجُبْنُ وَ الْبُخْلُ فَإِذَا كَانَتِ الْمَرْأَةُ مَزْهُوَّةً لَمْ تُمَكِّنْ مِنْ نَفْسِهَا وَ إِذَا كَانَتْ بَخِیلَةً حَفِظَتْ مَالَهَا وَ مَالَ بَعْلِهَا وَ إِذَا كَانَتْ جَبَانَةً فَرِقَتْ مِنْ كُلِّ شَیْ‏ءٍ یَعْرِضُ لَهَا .

و درود خدا بر او ، فرمود : برخى از نیكوترین خلق و خوى زنان، زشت ترین اخلاقى مردان است، مانند تكبر ، ترس ، بخل : هرگاه زنى متكبر باشد، بیگانه را به حریم خود راه نمى دهد ، و اگر بخیل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ مى كند، و چون ترسان باشد از هر چیزى كه به آبروى او زیان رساند فاصله مى گیرد.(35) .

وَ قَالَ [علیه السلام] لِابْنِهِ الْحَسَنِ ع لَا تَدْعُوَنَّ إِلَى مُبَارَزَةٍ وَ إِنْ دُعِیتَ إِلَیْهَا فَأَجِبْ فَإِنَّ الدَّاعِیَ إِلَیْهَا بَاغٍ وَ الْبَاغِیَ مَصْرُوعٌ.

و درود خدا بر او ، فرمود : (به فرزندش امام مجتبى (ع) فرمود) كسى را به پیكار دعوت نكن ، اما اگر تو را دعوت به نبرد خواندند بپذیر، زیرا آغازگر پیكار تجاوزكار شكست خورده است.

وَ قَالَ [علیه السلام] مَنْ یُعْطِ بِالْیَدِ الْقَصِیرَةِ یُعْطَ بِالْیَدِ الطَّوِیلَةِ .
قال الرضى و معنى ذلك أن ما ینفقه المرء من ماله فى سبیل الخیر و البر و إن كان یسیرا فإن الله تعالى یجعل الجزاء علیه عظیما كثیرا و الیدان هاهنا عبارة عن النعمتین ففرق ع بین نعمة العبد و نعمة الرب تعالى ذكره بالقصیرة و الطویلة فجعل تلك قصیرة و هذه طویلة لأن نعم الله أبدا تضعف على نعم المخلوق أضعافا كثیرة إذ كانت نعم الله أصل النعم كلها فكل نعمة إلیها ترجع و منها تنزع .

و درود خدا بر او ، فرمود: آن كس كه با دست كوتاه ببخشد، از دستى بلند پاداش گیرد.
مى گویم: (معنى سخن این است كه آنچه انسان از اموال خود در راه خیر و نیكى انفاق مى كند، هر چند كم باشد، خداوند پاداش او را بسیار مى دهد، و منظور از "دو دست" در اینجا دو نعمت است كه امام [علیه السلام] بین نعمت پروردگار ، و نعمت از ناحیه انسان، را با كوتاهى و بلندى فرق گذاشته است كه نعمت و بخشش از ناحیه بنده را كوتاه ، و از ناحیه خداوند را بلند قرار داده است ، بدان جهت كه نعمت خدا همیشگى و چند برابر نعمت مخلوق است، چرا كه نعمت خداوند اصل و اساس تمام نعمت ها است، بنابراین تمام نعمت ها به نعمت هاى خدا باز مى گردد، و از آن سرچشمه مى گیرد).